The historical knowledge and its function in formation of the Iranian identity in the Sassanid era

Abstract

     Historical knowledge and faith is one of the most important elements among multifold and combined identity elements in Iran of the Sassanid era. This element has not attracted an acceptable attention to itself. Though it plays a role in pre Sassanid era, the historical knowledge found a more considerable importance in this period. The roots of this development were the political-religious ideology and outlook and an intentional and conscious treatment with the historical knowledge.  As a ground for solidarity among people groups, the Sassanid agents paid more attention to the Iranian history and myths. They believed that, along with the Zoroastrian religion, a common historical faithis one of the most essential elements of the social solidarity in “Iranshahr” realm. We can see the first phases of development of this process since the rise of the Sassanid and especially Ardeshir era.

Keywords


ابن حوقل (1366) صوره الارض (سفرنامه ابن حوقل). ترجمه جعفر شعار. تهران: امیرکبیر.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق(1381) الفهرست. ترجمه محمدرضا تجدد. تهران: اساطیر.
ابن هشام، عبدالملک (1355) السیره النبویه ابن هشام. مطبه مصطفی البابی الحلبی و الاده.
ارداویراف‌نامه(1382) متن پهلوی، حرف نویسی، ترجمه متن پهلوی و واژه نامه فیلیپ ژینو. ترجمه و تحقیق: ژاله آموزگار. تهران: معین/ انجمن ایرانشناسی فرانسه.
اشرف، احمد (1383) هویت ایرانی. مجله گفتگو. شماره 3. ص 26 ـ 7.
اصطخری، ابواسحاق ابراهیم (1347) مسالک و ممالک. به کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
اصفهانی، حمزه (1346) تاریخ پیامبران و شاهان (سنی ملوک الارض و الانبیاء). ترجمه جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
بویس، مری (1387) ادبیات و نوشته‌های اشکانی. تاریخ ایران پژوهش دانشگاه کمبریج. جلد3. اشکانیان (قسمت دوم). ویراسته: احسان یارشاطر. ترجمه تیمور قادری. تهران: مهتاب. ص 154 ـ 133.
بهار، مهرداد (1385) دربارۀ اساطیر ایران. جستاری در فرهنگ ایران. تهران: اسطوره. ///
پورداود، ابراهیم (2536) گزارش یشت ها. به کوشش بهرام فره وشی. تهران: دانشگاه تهران.
تفضلی، احمد (1376) تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار. تهران: سخن.
ثاقب‌فر، مرتضی (1383) ایران باستان و هویت ملی. ایران: هویت، ملیت، قومیت. به کوشش حمید احمدی. تهران: موسسه تحقیقاتی علوم انسانی. ص 260 ـ 243.
ثعالبی نیشابوری، عبدالملک بن محمد بن اسماعیل (1368) تاریخ ثعالبی (غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم). ترجمه محمد فضائلی. تهران: نقره.
جاحظ، عمر بن بحر (1328) تاج: در احوال پادشاهان و منش ایشان. به تصحیح احمد زکی پاشا. ترجمه حبیب الله نوبخت. تهران: کمیسیون معارف.
جیهانی، ابوالقاسم بن احمد (1368) اشکال العالم. ترجمه علی بن عبدالسلام کاتب. با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری. تهران: شرکت به نشر.
خدادایان، اردشیر (1380) اشکانیان. تهران: نشر به دید.
دریایی، تورج (1389) باستان گرایی ابداع ساسانیان بود. ماهنامه مهرنامه. سال 1. شماره 6. ص 77 ـ 74.
                 (1382) تاریخ ملی یا تاریخ کیانی؟: سرشت تاریخ نگاری زردشتی در دوره ساسانی. تاریخ و فرهنگ ساسانی. ترجمه مهرداد قدرت دیزجی. تهران: ققنوس.
                 (1386) شاهنشاهی ساسانی. ترجمه مرتضی ثاقب‌فر. تهران: ققنوس.
دوست‌خواه، جلیل (1384) فرآیند تکوین حماسه ایران پیش از روزگار فردوسی. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
دینوری، احمد بن داود (1364) اخبار الطوال. ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران: نی.
رونوون، پیر و ژان باتیست دوروزل (1354) مبانی و مقدمات در تاریخ روابط بین الملل. ترجمه احمد میر فندرسکی. تهران: دانشگاه تهران.
صفا، ذبیح‌الله (1352) حماسه سرایی در ایران. تهران: امیر کبیر.
طبری، محمد بن جریر (1353) تاریخ الرسل و الملوک (تاریخ طبری). ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
عریان، سعید (1382) در بزرگداشت سورآفرین. متن‌های پهلوی. گردآورنده: جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب آسانا. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
                  (1382) ماه فروردین روز خرداد. متن‌های پهلوی. گردآورنده: جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب آسانا. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
                  (1382) یادگار زریران. متن‌های پهلوی. گردآورنده: جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب آسانا. تهران: سازمان میراث فرهنگی. ص 48 ـ 39.
عهد اردشیر (1348) به کوشش احسان عباس. ترجمه محمدعلی امام شوشتری. تهران: انجمن آثار ملی.
فرای، ریچارد (1344) میراث باستانی ایران. ترجمه مسعود رجب‌نیا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فردوسی، ابوالقاسم (1389) شاهنامه. به تصحیح ژول مل. تهران: بهزاد.
فرنبغ دادگی (1371) بندهش. به کوشش مهرداد بهار. تهران: توس.
قدامه بن جعفر (1370) کتاب الخراج. ترجمه حسین قره چانلو. تهران: البرز.
کارنامه اردشیر بابکان (1382). ترجمه بهرام فره‌وشی. تهران: دانشگاه تهران.
کالج، مالکم (2537) پارتیان. ترجمه مسعود رجب‌نیا. بی‌جا: سحر، 2537.
کریستین‌سن، آرتور (1387) ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: انتشارات نگاه.
                        (1343) کیانیان. ترجمه ذبیح‌الله صفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک (1363) زین الاخبار (تاریخ گردیزی). به تصحیح عبدالحی حبیبی. تهران: دنیای کتاب.
گرگانی، فخرالدین اسعد (1349) ویس و رامین. به تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
گل‌محمدی، احمد (1381) جهانی شدن، فرهنگ، هویت. تهران: نشر نی.
لوکونین، ولادیمیر گریگوریچ (1350) تمدن ایران ساسانی. ترجمه عنایت‌الله رضا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
لولوک، پی‌یر (1386) کتیبه‌های هخامنشی. ترجمه نازیلا خلخالی. زیر نظر ژاله آموزگار. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
مجمل التواریخ و القصص(1318). به تصحیح ملک الشعرای بهار. تهران: کلاله خاور.
مختاری، محمد (1379) حماسه در رمز و راز ملی. تهران: توس.
معمار، رحمت الله (1387) سنجش گرایش به هویت تاریخی. تهران: اداره کل مطالعات مرکز تحقیقات و سنجش برنامه‌ای سازمان صدا و سیما.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (1349) التنبیه و الاشراف. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
                                              (1347) مروج الذهب (تاریخ مسعودی). ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1347.ظ
مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد (1361) احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ترجمه علینقی منزوی. تهران: شرکت مولفان و مترجمان ایران.
موذن جامی، محمد مهدی (1388) ادب پهلوانی: مطالعه‌ای در باب ادب دیرینه ایرانی از زرتشت تا اشکانیان. تهران: ققنوس.
(1311)‌ نامه تنسر به گشنسب. به کوشش مجتبی مینوی و محمد اسماعیل رضوانی. تهران: خوارزمی.
نلدکه، تئودور (2537) حماسه ملی در ایران. ترجمه بزرگ علوی. تهران: مرکز نشر سپهر.
هالبواکس، موریس (1346) طرح روانشناسی طبقات اجتماعی. ترجمه علی‌محمد کاردان. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
(1374) یادگار زریران: متن پهلوی با ترجمه فارسی و آوانویسی لاتین و سنجش آن با شاهنامه. به کوشش یحیی ماهیار نوّابی. تهران: اساطیر.
یارشاطر، احسان (1389) تاریخ ملی ایران.  تاریخ ایران پژوهش دانشگاه کمبریج. ترجمه حسن انوشه. تهران: امیرکبیر. ص 587 ـ 471.
                       (1357) چرا در شاهنامه از پادشاهان ماد و هخامنشی ذکری نیست؟. شاهنامه‌شناسی1. بی‌جا: بنیاد شاهنامه شناسی.  ص 301 ـ 268.
http://www.aftabir.com/articles/view/art_culture/cultural_heritage/c5c1089702446p1.php (accessed: 07/07/2013)
z
Boyce, Mary. “THE PARTHIAN “GOSAN” AND IRANIAzN MINSTREL TARADITION”. Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. No1/2. April 1957.
Gignoux, Ph. "ANĒRĀN". Encyclopaedia Iranica. Vol. II. California: Mazda publishers, 2011.
Khaleghi-Motlagh, jalal. “DERAFŠ-E KĀVĪĀN”. Encyclopaedia Iranica. Vol. VII. California: Mazda publishers, 2011.
Mackenzie, D. N. “ĒRĀN, ĒRĀNŠAHR.” Encyclopaedia Iranica. Vol. VIII California: Mazda publishers, 2011.