The evolution of textile in the Qajar period with an emphasis on the role of Yazd.

Abstract

Kings like Shah Abbas I in Persia made the Saffavid Empire stronger and it resulted in political unity, growth of trade, roads safety, and ultimately commerce. Meanwhile, by having thousands of years of experience in textile, the city of Yazd brought up Ghias Al-din Naghshbandi Yazdi, the greatest fabric designer in the history of Iran. During the Qajar era, textile industry lost its prosperity considerably due to the imports of foreign fabrics, yet cities such as Yazd and Kashaan maintained a positive growth. Dozens of types of fabrics, some of them unique types such as velvet and cashmere and so on were being produced in Yazd. Amir Kabir founded large textile factories in cities like Yazd, Kerman, Kashaan etc. Universally renowned masters like Mohammad Khan Naghshband, and..yazd and others emerged. Data have been gathered this non-experimental(Qajar) research has been2conducted with a documentarian approach and through field studies. This question has been proposed: what were the developments of the textile industry during the Qajar era and yazd and what role the city of Yazd has played in this textiles?

Keywords


منابع اسنادی:
1- ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ سند شماره 78-25- (1323 هـ. ق)
2- ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ سند شماره 18-5 -(1293 هـ ق)
3- ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ سند شماره 8- 29 -(1317 هـ. ق)
4-ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎﺭﺓ 29- 18- (4 ﺫﻳﻘﻌﺪﻩ 1317)
5-ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎﺭﺓ 15-8- (ﺭﻣﻀﺎﻥ 1293)
6-ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎﺭﺓ 17-10- (1279-1280 هـ. ق)
7-ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎﺭﺓ 18-29- (صفر 1317(هـ. ق)
8-ﺍﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎﺭﺓ 20-29-(ذی الحجه 1317)
9-اﺩﺍﺭﺓﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻰ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﻣﻮﺭﺧﺎﺭﺟﺔ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺳﻨﺪ ﺷﻤﺎﺭﺓ 29-18- (22 ﺻفر 1317)
10- یوسفی‌نیا (1388). اسنادتجاری ادوارد اول تا پنجم (1285-1304 هـش) تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
11-گنجینه اسناد، سال بیست و دوم، دفتر دوم، 1391 هـ ش
 
منابع
آبوت 1850-1849. م (Unitted Kingdom. Publik Record Office. F.O.d 60:165) یاداشتهایی در مورد تجارت. صنعت و تولیدات شهرها و ایالات مختلف ایران.
ﺁﺩﻣﻴﺖ، ﻧﺎﻃﻖ (1356) افکار منتشر شده در دوران قاجار. تهران: انتشارات آگاه.
جمال‌زاده، محمد علی (1347) قدیمی‌ترین روابط ایران و روس. نشرکاوه.
سفر نامه شاردن (1350) ترجمه محمد عباسی. جلد 4. تهران: امیرکبیر.
سفر نامه ونه دوته (1353) مترجم وحید ما زندرانی. نشرسخن.
سفرنامه از خراسان تا بختیارى، دالمانى، هانرى رنه (1363) مترجم، همایون فر.
سفرنامه اولیویه (1371) تاریخ اجتماعی اقتصادی ایران در دوران آغازین قاجار. ترجمه: محمدطاهر میرزایی. تصحیح وحواشی، غلامرضا ورهرام. تهران: اطلاعات.
سفرنامه پولاک (ایرانیان وایرانیان)، یاک. ب ادوارد (1361) ترجمه: کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
سفرنامه میرزاابوالحسن خان شیرازی به روسیه (1363) تهران: کتابخانه مجلس شورای ملی.
سفری به ایالت خراسان، مک کرگر (1366) ترجمه: مجید مهدی زاده. مشهد: آستان قدس رضوی.
کرزن، جرج. ن (1362) ایران و قضیه ایرانی. ترجمه وحید مازندرانی. چاپ سوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کرمانی، ناظم‌الاسلام (1384) تاریخ بیداری ایرانیان. یا تاریخ حقیقی مشروطیت ایران. 3 جلد. تهران: امیرکبیر.
کریستی، کاپیتان (1816) چکیده مقاله سفری به سیستان.
مخبر السلطنه، هدایت (1242 ق) خاطرات و خطرات. چاپ اول. انتشارات دایره سفید.
 
منابع تحقیقاتی
ﺁژﻧﺪ، ﻳﻌﻘﻮﺏ (1362). ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ (ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎﺭ). ﺗﻬﺮﺍﻥ.
اشرف، احمد (1359). موانع رشد سرمایه داری در ایران در دورة قاجار. تهران: انتشارات زمینه.
الوند، احمد (1363). صنعت نساجی ایران از دیرباز تا امروز. تهران: انتشارات دانشکده صنعتی تهران.
افشار، ایرج (1377). یزد نامه. دانشگاه یزد. جلد 1. تهران.
                (1374). یادگارهای یزد. جلد 2. یزد: نشر خانه کتاب.
انصاری، جمال (1387). باستان شناسی مصر و ایران. تهران: انتشارات سبحان نور.
انصاری رنانی، قاسم (1380). تجارت در دورة قاجار. جلد 3. تهران: دانشگاه علامه طبا طبایی، بامداد.
بهشتی پور، مهدی (1341). صنایع دستی ایران. تهران: نشر کیهان.
                         (1343). تاریخچه صنعت نساجی ایران. جلد اول. با مقدمه باستانی پاریزی. تهران: اکونومیست.
بهنود، مسعود (1383). کشتهگان بر سر قدرت. تهران: نشر علم.
تاج بخش (1384). تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در دورة صفویه. تهران: فرهنگ مکتوب.
تشکری بافقی، علی اکبر (1378). مشروطیت در یزد. تهران: انتشارات مرکز یزد شناسی.
خیاطیان یزدی، محمد؛ حاجی‌پور، رضا؛ کشوری، علی (1389). کتابخانه وزیری یزد. مرکز یزدشناسی.
دهقان منشادی، مهدی (1379). یک قرن دگرگونی. جلد اول. با همکاری لیلا السادات هاشمی باجگانی.
ر.دبلیو فریه (1374). آل بویه و سلجوقیان، ترجمه پرویز مرزبان. چاپ اول.
رایس، کلاراکولیور (1366). زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان. ترجمه اسدالله آزاد. مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
رحیمی، محمد؛ حسینی، مجتبی (1388). واژه نامه جامع صنعت نساجی. ناشر: مصباح خرداد.
روح‌فر، زهره (1375). پارچه بافی گلچینی از هنر دوره اسلامی. تهران: موزه ملی ایران.
                  (1388). نگاهی بر پارچه بافی دوران اسلامی. نشر سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه) و سارمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت). مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
سلطان‌زاده، حسین (1386). مقدمه ای بر شهر و شهرنشینی در ایران.
سهمی‌زاده ابیانه، مرتضی (1372). فرآورده های چاپ در صنایع نساجی. تهران: صفار.
                                    (1381) ساخت فرآورده های کمکی رنگرزی و چاپ در صنایع نساجی. تهران.
سیوری، راجر (1363) ایران عصر صفوی. مترجم کامبیز عزیزی. انتشارات مرکز.
شریعت پناهی، سید حسام الدین (1373). اروپایی ها و لباس ایرانیان. تهران: قومس.
شعبانی، رضا (1369). تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه. جلد اول. چاپ خوشه.
شمیم، علی اصغر (1379). ایران در دورة سلطنت قاجار. مؤسسه انتشارات مدبر.
شیرپور، میرمحمد (1383). تاریخ تحول لباس در ایران از آغاز تا اسلام. مشهد: انتشارات کتابفروشی زوار.
صدری، نسرین (1387). پوشاک ایرانیان. چاپ اول. چاپ اول. انتشارات امیر کبیر.
                      (1383 و 1387). بافندگی ایران ازسنتی تا صنعتی. تهران: جهاددانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر.
طالب پور، فریده (1386). پارپه و نساجی در ایران. دانشگاه الزهراء (س). چاپ اول.
عیسوی، چارلز (1361). تاریخ اقتصادی ایران. ترجمه یعقوب آژند. نشر گسترده.
غیبى، مهرآسا (1385). هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند.
فریه، رونالد (1374). زیر نظر: ر، دبلیو فریه هنرهای ایران. مترجم: پرویز مرزبان. انتشارات: نشر پژوهش فرزان.
فوران، جان (1383). مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 م تا انقلاب اسلامی ایران). ترجمه: احمد تدین. تهران: نشر رسا.
قدیانی، عباس (1384). تاریخ و تمدن ایران در دورة قاجاریه. تهران: چاپ اسپادانا.
لافون، ف، ه.ل رابینو (1324). تاریخ اجتماعی و اداری دورة قاجاریه. جلد 1. تهران: انتشارات علمی.
                               (1372). صنعت نوغان در ایران. مترجم غفر حمامی زاده. تهران: موسسه مطالعات فرهنگی.
لمبتون، ا.ک.س (1375). ایران عصر قاجار. متر جم سیمین فصیحی. تهران: جاویدان خرد.
محبوبی اردکانی، حسین (2537). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. جلد 2. دانشگاه تهران.
مژگانی، سید حسین (1380). گل‌های ابریشمی،. تهران: انتشارات سروش.
معتضد، خسرو (1366). حاج امین الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه گذاری صنعتی در ایران. تهران: جانزاده.
مک داول، الگرود (1374). نساجی هنرهای ایران. ترجمه: پرویز مرزبان. تهران: نشر فرزان.
مکی، حسین (1366). زندگی میرزا تقی خان امیر کبیر. چاپخانه محمد علی. چاپ دهم. تهران.
ناصر (1382). مجموعه هنر اسلامی. چاپ لندن. نشر آزیموس.
نجفی، موسی (1378) اندیشه سیاسی و تاریخی حاج نورالله اصفهانی. تهران: مو سسه مطالعاتی تاریخ معاصر.
نصر آبادی، محمد (1378). تذ کره نصر آبادی. به اهتمام وحید دستگردی و مدقق یزدی. نشر اساطیر تهران.
نصر، سید تقی (1363). ایران در بر خورد با استعمار گران از قاجار تا مشرو طه. تهران: نشر مو لفان.
ورهرام، غلامرضا (1368) تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر زند. تهران: کیهانک.
                        (1385) نظام سیاسی و سازمان های اجتماعی ایران در عصر قاجار،1367. تهران: معینی.
وکیل الساداتی، سید حیدر، حسین سعیدی (1376) تاریخچه صنعت و هنر ترمه بافی. دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
وولف، هانس ای (1372) صنایع دستی کهن ایران. ترجمه: سیروس ابراهیم زاده. تهران: نشر انقلاب اسلامی.
هاشمی رفسنجانی، علی اکبر (1346) امیر کبیر یا قهرمان مبارزه با استعمار. انتشارات فراهانی.
 
نشریات:
آهنگری، حسن (1385) تحلیل فیزیکی و شیمیایی الیاف در صنعت نساجی. ناشر: نیک سخن، 22 اسفند.
ایرانشهر (1346) جلد دوم. تهران: کمسیون ملی یونسکو، شماره 22.
روح فر، زهره (1367) نقش عقاب بر کفن های آل بویه. مجله باستان شناسی و تاریخ. سال دوم، شماره دوم. مرکز نشر دانشگاهی، بهار و تابستان.
سامی، علی، خرداد و شهریور (1349) بافندگی و بافته های ایرانی از دوره ی کهن. مجله بررسی های تاریخی.
سلطانی، احسان (1380) ماهنامة علمی، فنی و اقتصادی نساجی.
علیخانی، مظفر، مجله صنعت نساجی، شماره 242.
فربود، فریناز و پورجعفر، محمدرضا (1386) بررسی تطبیقی منسوجات ایرانی وساسانی و روم شرقی نشریه های هنری زیبا. شماره 31.
شیر پور، محمد (1338) مجله باستانشناسی شماره سوم و چهارم. تحول لباس در ایران.
 
منابع خارجی:
J.B.FreaserE.Scott Waring(1834) A histirical and descriptive account of Persia،2nd ed.، Edinburgh.
United Kingdom. Publik Record Office. F.O.d 60:165Report on the Tribes، (1874) etc. Around the shores of Persian Gulf.