An Analysis Concerning the Performance of the Imperial Inspection Agency in the first period of its Activities (from 1337 up to 1351 SH))

Abstract

The main features of the reign of Mohammad Reza Shah was the multiplicity of intelligence agencies and supervisory authorities. That was because of his concerns about the incidence of domestic oppositions. One of these agencies was the Imperial Inspection Agency, as an intelligence-security organization, established in the late 1330s due to interior circumstances of the country in the years after the coup of Mordad 28th, 1332 SH. The life of this small organization is divided into two distinct periods; the first was under the supervision of Lieutenant General Yazdan-Panah and the second was under the supervision of Fardoust. Lieutenant General Yazdan-Panah was one of the statesmen of the Pahlavi era, who made a lot of efforts to stabilize and perpetuate the regime. During the five decades of life of this dynasty, he was always responsible for important jobs and positions. The task of the Imperial Inspection Angency, in the first period of its activities, i.e. under the supervision of Yazdan-Panah, was gaining information concerning interior circumstances of the country, dealing with troubles such as administrative corruption and officials’ sabotages, monitoring the activities of other security agencies. This paper, through a historical analysis and based on documentaries and library references, studies performance of the Imperial Inspection Agency (e.g. its proceedings and scope of activity) and its consequences in the first period.
 

Keywords


منابع
آبرا‌هامیان، یرواند (1389) ایران بین دو انقلاب، چاپ هفدهم، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
الموتی، مصطفی (1370) ایران در عصر پهلوی، ج11، چاپ اول، لندن: پکا.
                     (1369) ایران عصر پهلوی (رضاشاه در تبعید)، ج2، چاپ اول، لندن: پکا.
بهبودی، سلیمان (1372) رضاشاه: خاطرات سلیمان بهبودی، شمس پهلوی و علی ایزدی، به کوشش، غلامحسین میرزا صالح، چاپ اول، تهران، طرح نو.
بهزادی، علی (1375) شبه خاطرات، ج3، چاپ اول، تهران: قیام.
خامه‌ای، انور (1372) خاطرات سیاسی: پنجاه و سه نفر از انشعاب تا کودتا، چاپ اول، تهران: گفتار.
زرنگ، محمد (1383) تحول نظام قضایی ایران، ج2، چاپ اول، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1371) تاریخ مردم ایران (قبل از اسلام)، ج1، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
سفری، محمدعلی (1377) قلم و سیاست: از هویدا تا شریف امامی، ج3، چاپ اول، تهران: نامک.
شاهدی، مظفر (1389) افول مشروطیت (زندگینامه دکتر اقبال)، چاپ اول، تهران: مطالعات تاریخ معاصر ایران.
شهبازی، علی (1377) خدمتگذار تخت طاووس: خاطرات علی شهبازی، چاپ اول، تهران: اهل قلم.
طلوعی، محمود (1376) بازیگران عصر پهلوی (از فروغی تا فردوست)، ج2، چاپ چهارم، تهران: نشرعلم.
عاقلی، باقر (1374) نخست وزیران ایران، چاپ اول، تهران: جاویدان
عَلَم، اسدالله (1371الف) یادداشت‌های عَلَم، ویرایش و مقدمه علینقی عالیخانی، ج1، چاپ اول، تهران: کتاب سرا.
                (1371ب) گفتگو‌های من با شاه، ج1، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
 
 
 
غنی، سیروس (1377) ایران: برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسی‌‌ها، چاپ اول، ترجمه حسن کامشاد، تهران: نیلوفر.
فاروقی، احمد و لورویه، ژان (1358)  ایران بر ضد شاه، ترجمه مهدی نراقی، تهران: امیرکبیر.
فردوست، حسین (1386) ظهور و سقوط سلطنت پهلوی (خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست)، ج1، ویرایش عبدالله شهبازی، ج1، چاپ بیست و دوم، تهران: انتشارات اطّلاعات.
فرخ، مهدی (1347) خاطرات سیاسی فرخ، تهران، امیرکبیر.
فوران، جان (1388) مقاومت شکننده، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1382) اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا انقلاب، چاپ اول، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشرمرکز.
کرونین، استفانی (1387) رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین، چاپ اول، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران: جامی.
لاینگ، مارگارت (1371) مصاحبه با شاه، چاپ اول، ترجمه اردشیر روشنگر، تهران: البرز.
میرخلف‌زاده، حسین (2535) سیری در تاریخ شاهنشاهی ایران، چاپ اول، تهران: اقبال.
مجموعه تألیفات،نطق‌ها،پیام‌ها،مصاحبه‌‌ها و بیانات اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی آریا مهرشاهنشاه ایران، (2535)، ج3، چاپ اول، چاپخانه کتابخانه پهلوی.
مرکز اسناد انقلاب ( 1378) رجال عصر پهلوی، ج9، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب.
نجاتی، غلامرضا (1377) تاریخ بیست و پنج ساله ایران (از کودتا تا انقلاب)، ج1، چاپ اول، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
هلیدی، فرد (1358) دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، چاپ اول، ترجمه فضل الله نیک آئین، تهران: امیرکبیر.
 
 اسناد و قوانین:    
آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره  بازیابی 02209024.
همان، شماره سند 01738038
همان، شماره سند 02205004، ص5.  
 
 
همان، شماره سند 0770085، ص2.
آرشیو مرکز اسناد کتابخانه ملی، شماره سند 605/260.
همان، شماره سند 65030/293.
همان،  شماره سند 1285/3/293، ص 11.
همان، گزارش هیئت بازرسی شاهنشاهی از وضعیّت استان فارس(شهرفیروزآباد)، شماره بازیابی ندارد، شماره سند  27677/240، صص14-1.
همان، شماره بازیابی ندارد، شماره سند 1/9/409، صص8-1.
همان، شماره سند 11711/297، صص 9-1.
همان، شماره بازیابی ندارد، شماره سند 6213/340، صص5-1.
همان، ش بازیابی ندارد، شماره سند 2701/293.
آرشیو مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شماره بازیابی 2662/4/6/320.
همان، شماره سند 1871/1/20/320.
همان، شماره سند 8520/2 و 9820/3.
همان، شماره سند 16249/8 ب، شماره سند2464.
همان، گزارش سازمان بازرسی مربوط به استان لرستان، شماره سند 1953/1/19/320، صص7-1.
همان، شماره بازیابی 4091/13/101.
همان، شماره بازیابی 38651/13/101.
همان، شماره بازیابی 3138/838/13/320، شماره سند 7398/16/320.
همان، شماره سند 7632/11/320.
مجله خواندنی‌ها، س20، ش46، شنبه 7 اسفند 38، ص11.
همان، سال 3، شماره6، ص7.
روزنامه اطّلاعات، سال سی وسوم، شماره 9743، چ‌هارشنبه، 30/4/37، ص1) 
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، اظ‌هارات آقای خلعتبری، دوره19، جلسه 269، ص269.
اساسنامه و آئین‌نامه سازمان بازرسی شاهنشاهی، بی جا، بی نا، 1339.
 
 
 
لوح فشرده مجموعه قوانین مجلس شورای‌ملّی (لوح حق)، قانون تشکیل سازمان بازرسی شاهنشاهی مصوب 31 اردیبهشت47؛
 
منابع انگلیسی:
Atabaki, Tourajand J.Zurche, Erik, 2004.Men of Order:Authoritarian Modernization under Ataturk and Reza Shah, NewYork.
Katouzian, Homa, )2003).Iranian History and politics, London, New Yourk; Routledge Curzon.
Zonis Marvin, )1971.(The political elite of Iran, Princeton University press.