اسناد
اسناد منتشر نشده
سند شماره 1: «بازسازی راه لاریجان مازندران جهت مسافرت شاه»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 296002544، 3 برگ.
سند شماره 2: «دستخط ناصرالدین شاه به علاءالدوله: لزوم ارسال مخارج راه آمل لاریجان به وزیر فوآئد»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 296001566، 1 برگ.
سند شماره 3: «راپورت مراسله ای از سفارت ایران در پطرزبورغ به وزارت امور خارجه در خصوص احداث راههای تازه»، وزارت امور خارجه، کارتن 103، شماره سند 339.
سند شماره 4: «راپورت مراسله ای از سفارت ایران در عثمانی به وزارت امور خارجه در خصوص احداث راه»، وزارت امور خارجه، کارتن 103، شماره سند 361.
سند شماره 5: «راپورت مراسله ای از سفارت ایران در لندن به وزارت امور خارجه در خصوص احداث راههای و تاثیر آن در توسعه اقتصاد و کشور»، وزارت امور خارجه، کارتن 103، شماره سندهای 290-302.
سند شماره 6: «رسیدگی به امور مازندران و استرآباد، ارسال تلگراف بیگلربیگی بابل برای ناصرالدین شاه در خصوص قتل اسماعیل خان قاجار»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 295001284.
سند شماره 7: «رونوشت فرمان ناصرالدین شاه مبنی بر واگذاری خالصههای مشهدسر به امین السلطان»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 240000285، 51 برگ.
سند شماره 8: «رونوشت قراردادهای اعطای امتیاز احداث راه بین تبریز در سرحدات روس و عثمانی و دارالخلافه تهران»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند ۲۴۰۰۲۲۸۷۶، 10 برگ.
سند شماره 9: «قرارداد فیمابین حسنعلی خان وزیر و حاکم لاریجان»، وزارت امور خارجه، کارتن 103، شماره سند 320-324.
سند شماره 10: «قرارداد واگذاری تعمیر و نگهداری راه لاریجان به سیف الملک از طرف ناصرالدین شاه»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 296001848، 1 برگ.
سند شماره 11: «گزارش به شاه از اعزام مهندسین اطریشی همراه زنبورکچیها جهت تعمیر راه مازندران و تهیه تدارک آنها»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 295005209، 1 برگ.
سند شماره 12: «واگذاری امتیاز خط راه شوسه از دروازه شهر دارالخلافه تا دروازه شهر قم به امینالسلطان»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 7176/295، 10برگ.
سند شماره 13: «وعده انتظام راه لاریجان»، کتابخانه ملی ایران، شماره سند 296006437، 1 برگ.
نسخههای خطی
نسخه خطی «برآورد مخارج راهسازی مازندران»، حسین قلی قاجار مهندس، کتابخانه ملی ایران، شماره بازیابی 10812-5
نسخه خطی «زبده الاثار»، ابونصر شیبانی، فتح الله بن محمد کاظم، 1301ق، کتابخانه ملی ایران، شماره بازیابی 10936-5، 165برگ.
نسخه خطی «سفر مازندران به نظم»، مولفی ناشناخته، 1282ق، کتابخانه ملی ایران، شماره 10322-5، 9 برگ.
نسخه خطی «سیاحتنامه یکنفر روسی»، ترجمه عبدلله مترجم، 1306قمری، کتابخانه ملی ایران، شماره 888ف، 103 برگ.
نسخه خطی «صورت قرارنامه راه اواجق به قزوین»، 1306ق، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره نسخه 9451/24.
نسخه خطی «قانون مشق نظامی»، 1296ق، طهران، مطبعه شرقی، کاستگرخان مهندس باشی، کتابخانه ملی، شماره بازیابی 25911-6، 82 صفحه.
نسخه خطی «نسخه خطی قانون تسهیل ساختن طرق و شوارع»، محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، از مجموعه کراسه المعلی، صفحات 1084-1111، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره بازیابی 9450، شماره مدرک 2877-10، 1307قمری.
نسخه خطی مجموعه کراسه المعلی، «لایحه در باب نشان و سایر امتیازات»، محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، 1307قمری.
کتابها
ابراهیم آقا (2535 شاهنشاهی)، سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان، به کوشش مسعود گلزاری، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.
ابوت (بی تا)، گزارش سفر به سواحل خزر، ترجمه احمد سیف، بی نا.
اصفهانیان، کریم؛ غفاری، بهرام؛ عمران، علی اصغر(1383)، اسناد تاریخی خاندان غفاری، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، تهران.
اعتضادالسلطنه (1390)، سفرنامه به لاریجان، 1297ق، مجموعه نامه مازندران (سفرنامههای عصر ناصرالدین شاه)، به کوشش مصطفی نوری، نشر البرز، تهران.
اعتمادالسطنه، محمدحسن خان (1357)، صدر التواریخ، تصحیح و تحشیه محمد مشیری، انتشارات روزبهان، تهران.
(1374)،چهل سال تاریخ ایران، تعلیقات حسین محبوبی اردکانی بر المآثر و الاثار، به کوشش ایرج افشار، انتشارات اساطیر، تهران.
(2536)، روزنامه خاطرات، به کوشش ایرج افشار، انتشارات امیرکبیر، تهران.
افضل الملک، میرزا غلامحسین خان (1373)، رکن الاسفار (سفرنامه مازندران و وقایع مشروطه)، به کوشش حسین صمدی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر.
(1390)، سفرنامه به کلاردشت، 1301ق، مجموعه نامه مازندران (سفرنامههای عصر ناصرالدین شاه)، به کوشش مصطفی نوری، نشر البرز، تهران.
انتنر، مروین ل (1369)، روابط بازرگانی روس و ایران (1828-1914م)، ترجمه احمد توکلی، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، تهران.
اورسل، ارنست (1353)، سفرنامه اورسل، ترجمه علی اصغر سعیدی، چاپخانه بیست و پنج شهریور، تهران.
اولئاریوس، آدام (1369)، سفرنامه، ترجمه حسین کردبچه، انتشارات کتاب برای همه، تهران.
بروگش، هینریش(1367)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه مهندس کردبچه، جلد اول و دوم، انتشارات اطلاعات، تهران.
برونیار، کلنل(1388)، سفرنامه مازندران، سفرنامه های خطی فارسی، تصحیح و پژوهش هارون وهومن، جلد2، نشر اختران، تهران.
پولاک، یاکوب ادوارد(1361)، سفرنامه ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی، تهران.
تاج السلطنه (1361)، خاطرات، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، نشر تاریخ ایران، تهران.
حاجی محمد میرزا (1390)، روزنامه از ساری از سمت نکاء به میانکاله، 1299ق، مجموعه نامه مازندران (سفرنامههای عصر ناصرالدین شاه)، به کوشش مصطفی نوری، نشر البرز، تهران.
خانیکوف، نیکولای ولادیمیروویچ (1375)، گزارش سفر به بخش جنوبی آسیای مرکزی، ترجمه اقدس یغمائی و ابوالقاسم بیگناه، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
دارسی تاد، الیت(1388)، سفرنامه مازندران، سفرنامه های خطی فارسی، تصحیح و پژوهش هارون وهومن، جلد1، نشر اختران، تهران.
دوکوتزبوئه، موریس(1365)، مسافرت به ایران در دوران فتحعلی شاه قاجار، ترجمه محمود هدایت، سازمان انتشارات جاویدان، تهران.
دومرگان، ژاک(1338)، هئیت علمی فرانسه در ایران، ترجمه کاظم ودیعی، انتشارات چهر، تبریز.
رابینو، ه.ل(1365)، مازندران و استرآباد، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
زالاطارف، کلنل(1362)، گزارش کلنل زالاطارف در مجمع سالیانه ارتش روسیه، گزارشهای تاریخی سیاسی علاءالملک، تالیف و تحقیق ابراهیم صفائی، انتشارات آباد، تهران.
سرنا، مادام کارلا(1362)، سفرنامه آدم ها و آیین ها در ایران، ترجمه علی اصغر سعیدی، انتشارات زوار، تهران.
سیف الدوله، سلطان محمد(1364)، سفرنامه سیف الدوله معروف به سفرنامه مکه، به تصحیح و تحشیه علی اکبر خداپرست، نشر نی، تهران.
عین السلطنه، قهرمان میرزا سالور(1374)، روزنامه خاطرات، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، انتشارات اسلطیر، تهران.
فریزر، جیمز بیلی(1364)، سفرنامه فریزر معروف به سفر زمستانی، ترجمه و حواشی منوچهر امیری، انتشارات توس، تهران.
فووریه(بی تا)، سه سال در دربار ایران، ترجمه عباس اقبال آشتیانی، به کوشش همایون شهیدی، انتشارات دنیای کتاب، تهران.
کاشف، محمد(1373)، تغییرات و ترقیات در وضع و حرکت و مسافرت و حمل اشیا و فوائد راه آهن، به کوشش محمد جواد صاحبی، انتشارات میراث مکتوب، تهران.
کرزن، جرج(1362)، ایران و قضیه ایران، ترجمه وحید مازندرانی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
کینر، مکدونالد(1369)، موقعیت جغرافیایی امپراطوری ایران، برگرفته از کتاب ده سفرنامه (سیری در سفرنامههای جهانگردان خارجی راجع به ایران)، ترجمه مهراب امیری، انتشارات وحید، تهران.
محمدمهندس میرزا(1390)، سفرنامه مازندران، از مجموعه سفرنامههای عصر ناصرالدین شاه، به کوشش مصطفی نوری، نشر البرز، تهران.
مکنزی، چارلز فرانسیس(1359)، سفرنامه شمال (گزارش اولین کنسول انگلیس در رشت، از سفر به مازندران و استرآباد)، ترجمه منصوره اتحادیه، نشر گستره، تهران.
ملکم، سرجان(1362)، تاریخ ایران، ترجمه میرزا حیرت، تهران، انتشارات دنیای کتاب.
ملکونوف(1363)، سفرنامه ایران و روسیه، به کوشش محمد گلبن و فرامرز طالبی، انتشارات دنیای کتاب، تهران.
ممتحن الدوله(1362)، خاطرات، به کوشش حسینقلی خانشقاقی، نشر فرهنگ، تهران.
موریه، جیمز(1386)، سفرنامه ایران، ارمنستان و آسیای صغیر، ترجمه ابوالقاسم سری، سفر اول و سفر دوم، انتشارات توس، تهران.
مولفی ناشناخته (1390)، گزارش سفر ناصرالدین شاه به مازندران در سال 1282-1283قمری، مجموعه نامه مازندران (سفرنامههای عصر ناصرالدین شاه)، به کوشش مصطفی نوری، نشر البرز، تهران.
میرزا محمد مهندس(1363)، راپورت میانکاله،1299ق، مجموعه گرگان نامه، به کوشش مسیح ذبیحی، انتشارات بابک، تهران.
ناصرالدینشاه(1390)، سفرنامه نمارستاق، 1299ق، مجموعه نامه مازندران (سفرنامههای عصر ناصرالدین شاه)، به کوشش مصطفی نوری، نشر البرز، تهران.
ناطق، هما(1371)، بازرگانان د دادوستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، انتشارات خاوران، تهران.
ناظم الدوله، میرزا ملکم خان (بی تا)، رساله اصول تمدن، بی نا، تبریز.
وامبری، آرمینیوس(1370)، سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه، ترجمه فتحعلی خواجه نوریان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
ویشارد، جان(1363)، بیست سال در ایران، ترجمه علی پیرنیا، موسسه انتشارات نوین، تهران.
هنری اسکرین، فرانسیس و دنیس راس، ادوارد(1389)، تاریخ ماوراءالنهر در قرون جدید، ترجمه میرزا احمدخان سرتیپ، به کوشش احمد شعبانی و صمد اسماعیل زاده، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، تهران.
Baker, Valentine (1876); Cloudes in the East, Travels and adventurs; London; Chatto and Windus Piccadilly.
Gasteiger, A. J. (1862), “Rundreise durch die nördlichen Provinzen Persiens,” Zeitschrift für allgemeine Erdkunde, N.S. 12, Berlin.
Gasteiger, A. J. (1862), Über die Handelsverhältnisse Persiens, Vienna.
Gasteiger, A. J. (1881), Von Teheran nach Belutschistan, Innsbruck.
Gasteiger, A. J. (1949), General Gasteiger-Khan: Ein Tiroler in Persien, Schlern Schriften 66, Innsbruck.
Gmelin, Samuel (2007), Gottlieb; Travels through Northern Persia 1770-74; Translated by Willem Floor ; Washington ; Mage.
Messurier, A, le (1889); From London to Bokhara and A Ride through Persia; London; Richard Bentley and Son.
Naval Intelligence Division(1945), Geographical Handbook Series, Persia, London.
Rabino, H. L(1928), Mázandarán and Astarábád, London.
Slaby, H (1996), “Die österreichisch-iranischen Beziehungen” in I. Slawinski and J. P. Strelka, eds., Viribus Unitis, Bern etc.
Stuart, Donald (2011); The Struggle for Persia, London, Routledge.
Thielmann , max von(1875); The Caucasus ,Persia, and Turkey in Asia;Translated by: Charles Heneage , vol 2 , London , Spotiswoods and co.
)