Historical Recognition of the Divan-e Mazalem in the Middle Ages and its Political Function During the Great Seljuk Period

Abstract

    The teachings of the Islamic religion are based on the establishment of justice. Therefore, the governments of the Islamic Middle Ages were struggling to gain political legitimacy in this regard. As a result, they paid special attention to establishment of the Divan-e Mazalem. As a result, the Great Seljuk for the sake of various political reasons paid special attention to setting up such Divan. Therefore, the present research attempts to answer this question: What were the political functions of the Divan-e Mazalem in Great Seljuk  Empire? The hypothesis acknowledges that the function of the Divan-e Mazalem in the aforementioned period was more formal in nature, and pursued a particular goal.

Keywords


ابن اثیر،عزالدین علی بن احمد؛(1371)،الکامل فی التاریخ: کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ج3 و  4 و 17 ،تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
ابن الجوزی؛(1358 هـ.ق)، المنتظم، مکتبه الشامله، نسخه 3.23، www.shamela.ws.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد ؛ (1391هـ.ق/ 1971م)، تاریخ ابن خلدون، لبنان، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
ابن طباطبا، محمد بن علی(ابن طقطقی)،(1367)، تاریخ فخری (در آداب ملکداری و دولتهای اسلامی)، ترجمه محمد وحید گلپایگانی،چ3 ، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
اقبال، عبّاس ؛(1338)، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، از تاریخ تشکیل این سلسله تا مرگ سلطان سنجر(552-432)، به کوشش محمد تقی دانش پژوه و یحیی ذکاء، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
انوری، حسن ؛ (1355)، اصطلاحات دیوانی دوره غزنوی و سلجوقی، تهران، کتابخانه طهوری.
بنداری اصفهانی، فتح بن علی ؛(1356)، تاریخ سلسله سلجوقی: زبده النصره و نخبه العصره، ترجمه محمد حسین جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
بویل، جی. آ ؛(1387)، تاریخ ایران کیمبریج: از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، حسن انوشه،ج5 ،چ7 ،تهران، انتشارات امیرکبیر.
بهاءالدین بغدادی، محمد بن مؤید ؛(1385)، التوسل إلی الترسل، مقابله و تصحیح احمد بهمنیار، تهران، اساطیر.
بیهقی،ابوالحسن علی بن زید (ابنفندق) ؛ (1361)،تاریخ بیهق، با مقدمه ی محمد قزوینی، تصحیح احمد بهمن یار، تهران: انتشارات کتابفروشی فروغی .
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین؛( 1355)، تاریخ بیهقی، تصحیح علی اکبر فیّاض، به اهتمام محمد جعفر یاحقی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد .
 
 
 
 
 
 
 
حسینی، صدرالدین ابوالحسن علی بن ناصر بن علی؛(1380)، زبده التواریخ: اخبار الامراء و الملوک السلجوقیه، مصحح محمد نورالدین و رمضان علی روح الهی،چ1 ، تهران، انتشارات ایل شاهسون بغدادی.
الحمیضی، عبدالرحمن ابراهیم عبدالعزیز ؛ (1409هـ / 1989م)، القضاء و نظامه فی الکتاب و السنّه، المملکه العربیه السعودیه جامعه أم القری، الطبعه الأولی.
خصباک، جعفر حسین ؛ (1974م)، القضاء فی العراق فی العهد السلجوقی، مجله التاریخیه، العدد 3، صص 111-81.
راوندی، محمد بن علی بن سلیمان ؛ (1333)، راحه الصدور و آیه السرور در تاریخ آل سلجوق، محمد اقبال و مجتبی مینوی، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان.
زیدان، جرجی؛(1369)، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، چ6، تهران ،انتشارات امیرکبیر.
ساکت، محمد حسین ؛ (1365)، نهاد دادرسی در اسلام، مشهد،انتشارات آستان قدس رضوی.
شاخت، ژوزف،(1383)، قانون و عدالت، تاریخ اسلام کمبریج، ترجمه تیمور قادری، تهران، انتشارات امیرکبیر.
صدقی، ناصر ؛(پاییز 1388)، بررسی ساختار و ماهیت نظام حقوقی دولت سلجوقی، مجله پژوهشهای تاریخی، دوره جدید، شماره 3، صص 54-41.
طوسی، ابوعلی حسن(خواجه نظام الملک) ؛ (1347)، سیر الملوک (سیاست نامه)، به اهتمام هیوبرت دارک، چ2 ، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ظهیرالدین نیشابوری ؛ (1390)، سلجوقنامه، به انضمام ذیل سلجوقنامه ابوحامد محمد بن ابراهیم، تصحیح میرزا اسماعیل افشار، تهران، اساطیر.
عمادالدین اصفهانی، محمد بن محمد بن حامد ؛ (1425ﻫ.ق)، تاریخ دوله آل سلجوق، یحیی مراد، بیروت، دارالعلمیه، الطبعه الأولی.
غزالی طوسی، امام محمد ؛ (1351)، نصیحه الملوک، جلال الدین همائی، تهران، انجمن آثار ملی.
 
 
 
 
الغزالی،أبی حامد محمد بن محمد بن محمد؛(1409هـ.ق/ 1988م)، التّبر المسبول فی نصیحه الملوک عربّه عن الفارسیه إلی العربیه أحد تلامذته، ضبطه و صحّحه أحمد شمس الدین، لبنان- بیرون، دارالکتب العلمیه، الطبعه الأولی.
فروزانفر، بدیع الزمان ؛(1352)، مجموعه مواعظ و سخنان سلطان العلما بهاءالدین محمد بن حسین خطیبی بلخی(مشهور به بهاء ولد)، چ2 ، تهران، زبان و فرهنگ ایران.
کریستن سن،آرتور ؛(1382)،ایران درزمان ساسانیان،رشید یاسمی، چ3، تهران، انتشارات صدای معاصر.
گردیزی،ابوسعیدعبدالحیبنضحاکبنمحمود،(1363)،زینالأخبارگردیزی،تهران،انتشاراتدنیایکتاب.
لمبتون، آن کاترین ؛ (1372)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، یعقوب آژند، تهران، نشر نی.
ماوردی، علی‌بن محمد ؛ (1383)، آیین حکمرانی (الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه)، ترجمه و تحقیق حسین صابری، چ1 ، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
مدرسی طباطبایی، حسین؛ (1366)، دیوان مظالم، فرهنگ ایران زمین شماره 27، صص 118-98.
مسعودی، علی بن حسین؛ (1382)، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چ7 ، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
معوض، احمد؛(خرداد و تیر 1355)، دادرسی در عهد سلجوقیان و خوارزمشاهیان، مجله بررسی‌های تاریخی،شماره 63، صص 36-13.
نسوی، محمد بن احمد ؛ (1953م)، سیره السلطان جلال الدین منکبرتی، نشر و تحقیق حافظ احمد حمدی، قاهره، دارالفکر العربی.
نظامی عروضی سمرقندی، احمد؛ (1333)، چهار مقاله، محمد معین،چ3 ، تهران، زوّار.
ویسهوفر، یوزف؛(1383)، ایران باستان، ترجمه مرتضی ثاقب فر،چ6،تهران، انتشارات ققنوس.
یاوری، فتح اله ؛ (اسفند 1355)، دیوان مظالم، مهنامه قضایی، شماره 132، صص 87-77.
Nielen, J. S. (1991), Mazalim,Encyclopaedia of Islam, Vol. 6, Leiden: Brill.