Samanian and imitation policy from Sassanian’s administrative structures

Abstract

With the collapse of the Sassanid Empire and the arrival of Islam in Iran and the establishment of Islamic Caliphate by Umavyian and Abassian (Umavyid and Abassid) as well as the attempts of the Iranian semi-independent governments such as Taherian and Safarian for forming administrative structures imitated of Abassi’s Caliphate which were, in turn, borrowed from Sassanian’s administrative system, Samanian (Samanid) were the first Iranian government that took the basic steps for reviving the administrative structures of Sassanian. The main issue in this study is that to what extent the Sassanian’s administrative structures have been effective in the formation of the administrative system of Samanian. Similarly, in the present study it is attempted that, by use of the descriptive-analytical method, Samanian’s policy in line with taking a model from the important organizations and court structures of Sassanian has been explained and discussed. The results of the study revealed that the administrative structures of Samanian particularly the offices (organizations) of ministry, corps, post, taxes, water, (letter) writing and port were affected by Sassanian’s administrative structures regarding the positions, titles and ideas of the royal system. And, in turn, Samanian’s officialdom has taken an important role in sustaining the administrative structures of Sassanian and transferring these structures to the following governments in the Middle Ages of Iran.

Keywords


ابن‌اثیر، عزالدین علی، (1399ق)، تاریخ کامل بزرگ اسلام وایران، ج19، ترجمه عباس خلیلی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن‌حوقل، ابوالقاسم محمد (1366)، ج2، سفرنامه ابن‌حوقل، ترجمه دکتر جعفر شعار، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر.
ابن‌خردادبه، عبیدالله بن عبدالله(بی تا)، المسالک والممالک، به کوشش دخویه، لیدن :بی نا.
ابن خلکان،احمد بن محمد (1978)، تاریخ ابن خلکان،بیروت: دار صادر.
ابن مسکویه، ابو علی(1376)، تجارب الامم، ج1،  ترجمه دکتر علی نقی منزوی، تهران: توس.
استخری، ابواسحاق(1368)، المسالک و الممالک، به اهتمام ایرج افشار، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
اصفهانی،حمزۀ بن حسن (1367)،تاریخ پیامبران وشاهان، ترجمه دکترجعفرشعار،تهران:امیر کبیر.
امام شوشتری، محمد علی(1357)، تاریخ شهریاری در شاهنشاهی ایران، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر.
بیات، عزیزالله(1363)، تاریخ ایران از عرب تا دیالمه، تهران: نشر گنجینه.
بیهقی ، علی بن زید (1361)، تاریخ بیهق، تهران: انتشارات فروغی.
 
 
 
 
بیرونی، ابوریحان (1363)، آثار الباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت، چاپ سوم، تهران:نشرتوس.
بی‌نام(1318)، تاریخ سیستان، تصیح محمدتقی بهار، تهران: نشر کلاله خاور.
تردول،لوک(1390)،«شاهنشاه والملک المؤید»: «مشروعیت قدرت در ایران سامانی و بویهی»،ترجمه محسن رحمتی،نامه تاریخ پژوهان،سال هفت،شماره 25.
تنسر، گشنسب (1361)، نامه تنسر، به تصحیح مجتبی مینوی، تهران: انتشارات سهامی خوارزمی.
ثعالبی، ابومنصور(1372)، تاریخ غررالسیر الملوک فرس، ج4، ترجمه سیدمحمد روحانی، مشهد:دانشگاه مشهد.
جاحظ،ابوعثمان عمرو بن بحر(1365)،التاج،بامقدمه احمد زکی پاشا، ترجمه حبیب الله نوبخت،بی جا : بی نا.
جهشیاری، ابو عبداله محمد بن عبدوس(1348)، الوزرا و الکتاب ج4، ترجمه ابوالفضل طباطبایی،تهران: طوس.
حدود العالم من المشرق الی المغرب(1372)، ترجمه حسین شاه، تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
خوارزمی، ابوعبدالله(1362)، مفاتیح العلوم، ترجمه حسین خدیوجم، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
دینوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم(ابن قتیبه)(1948)، عیون الاخبار، قاهره: بی‌نا.
رحمتی،محسن(1394)،«سامانیان و احیاء شاهنشاهی ایران»،جستارهای تاریخی،پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی،سال ششم،شماره اول.
رودکی، جعفربن محمد (1382)، دیوان اشعار، به کوشش جعفر شعار، تهران: قطره.
زرین کوب، عبدالحسین (1367)، تاریخ ایران از پایان ساسانیان تا پایان آل بویه، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
زیدان، جرجی(1365)، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، تهران: انتشارات امیرکبیر.
سمعانی،ابی سعید عبدالکریم(1976)، الانساب، جلد 4، حیدرآباد دکن:بی‌نا.
طبری، محمدبن جریر(1361)، تاریخ طبری، ج 8، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر.
عتبی، محمدبن عبدالجبار(2537)، تاریخ یمینی، به اهتمام دکتر جعفر شعار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
 
 
 
 
 
عوفی، محمد بن محمد(خطی)،جوامع الحکایات و لوامع الروایات،تهران: کتابخانه دانشکده ادبیات تهران، نسخه خطی شماره 275ب.
فرای،ریچارد. ن (1365)،بخارا دستاورد قرون وسطی،ترجمه محمودمحمودی،تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
فردوسی، ابوالقاسم(1383)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق و دیگران، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر.
قوچانی،عبدالله(1378)، «اقتدارسامانیان در برابر خلیفه عباسی»،نامه آل سامان، گردآوری شعر دوست ، علی اصغر،تهران: مجمع علمی تمدن تاریخ و فرهنگ سامانیان.
کریستین سن، آرتور(1365)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه غلامرضا رشید یاسمی، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
گردیزی، ابوسعید عبدالحی(1363)، زین الاخبار«تاریخ گردیزی»، به تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
لمبتون،آن (1362)،مالک و زارع در ایران،ترجمه منوچهر امیری،چاپ دوم،تهران: انتشارات بنگاه ترجمه  ونشرکتاب.
مادلونگ، ویلفرد (1377)، فرقه‌های اسلامی، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: نشر اساطیر.
 ماوردی، علی‌بن‌محمد (1989)،الاحکام السلطانیه،چاپ سوم،قاهره: دارالفکر.
مستوفی،حمدالله(1364)،تاریخ گزیده،تصحیح عبدالحسین نوایی،تهران:انتشارات امیرکبیر.
مسعودی، ابوالحسن (1378)، التنبیه و الاشراف، ج1، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مقدسی، ابوعبدالله(1361)، احسن التقاسیم فی معرفۀ الاقالیم، ترجمه دکتر علی نقی منزوی، تهران: نشرمولفان و مترجمان ایران.
ناجی،محمدرضا(1386)،فرهنگ و تمدن اسلامی درقلمرو سامانیان،تهران: انتشارات امیرکبیر.
 نرشخی، ابوبکر محمدبن جعفر(1351)، تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر محمدبن نصر قبادی،       تهران: امیرکبیر.
نظام‌الملک طوسی، ابوعلی حسن بن علی(1373)، سیاست نامه، به تصیح عباس اقبال، تهران: نشرنی.
یعقوبی،ابن واضح(1370)،تاریخ یعقوبی،ترجمه محمدابراهیم آیتی،تهران: بنگاه نشروترجمه کتاب.