The function of fire and fire temple in the culture of ancient Iran

Abstract

The significance of fire and fire temple in Iranian religion and subsequently in Zoroastrianism has always been considered as one of the prominent and well-known aspect of this religion. This being the case, fire worshipping and its related rituals haven been firmly established as pillars of ancient Iranian culture and religion to the extent that external observers had no other choice than calling Iranians fire-worshipers. In this regard, this research is a descriptive-analytical study based on library research method that is relying on historical documents and texts as well as using anthropological data to explain the reason and contexts that have provided such a prominent position for fire and fire temples in the culture of ancient Iran. As such, firstly, the study is dealing with the religious function of fire and fire temples and also discusses the role of fire as a mediator between earthly humans and the heavenly gods. Furthermore, the study discusses the social function of fire temples, especially Bahrām’s fires (Ātaš Bahrāms), in terms of their role in shaping social identity and strengthening the social unity and solidarity to better explicate some of the historical events in ancient Iran and Islamic times.

Keywords

Main Subjects


ابن خلدون، عبدالرّحمان بن محمد (1408 ق/1988 م). تاریخ ابن خلدون؛ المسمّی دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، ط الثانیه، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دارالفکر.
الیاده، میرچا (1372). رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: سروش.
اوستا (1388). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، ج 1، چاپ سیزدهم، تهران: مروارید.
 برهمند، غلامرضا، و مریم صباحی‌فر (1390). «روند شکل‌گیری و دگرگونی آتشکده در ایران از دیر زمان تا فرجام روزگار پارتیان»، سال 6، شمارۀ 18، صص 69-103.
بلاذری، أبوالحسن أحمد بن یحیی (1988 م)، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبة الهلال.
بویس، مری (1377). چکیده‌ی تاریخ کیش زرتشت، ترجمه همایون صنعتی‌زاده، تهران: صفی‌علیشاه.
بویس، مری (1381). زردشتیان (باورها و آداب دینی آن‌ها)، ترجمه عسکر بهرامی، تهران: ققنوس.
بهار، مهرداد (1381). از اسطوره تا تاریخ، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.
پورداود، ابراهیم (مترجم و مصحّح، 1347). یشت‌ها، ج 1، چ دوم، تهران: کتابخانة طهوری.
پورداود، ابراهیم (مترجم و مصحّح، 2536 شاهنشاهی). یسنا، ج 2، چ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
تفضلی، احمد (1380). «جایگاه شاه در آتشکده»، ترجمۀ شهره باقری، فرهنگ، شمارۀ 37 و 38، صص 151-158.
جلالی نایینی، سید محمدرضا (مترجم؛ 1372). گزیدۀ سرودهای ریگ‌ودا، چ سوم، تهران: نقره.
داندامایف، محمد (1381). تاریخ سیاسی هخامنشیان، ترجمۀ خشایار بهاری، تهران: کارنگ.
دورانت، ویلیام جیمز (1378). یونان باستان، چ سیزدهم، ترجمۀ امیر حسین آریان‌پور و دیگران، تهران: علمی و فرهنگی.
روایات داراب هرمزدیار، (1900 میلادی). به کوشش موبد مانک رستم اونوالا، 2 جلد، بمبئی.
روایت امید اَشَوَهیشتان (1376). آوانویسی و ترجمه از نزهت صفای اصفهانی، تهران: مرکز.
روایت پهلوی (1367). ترجمه مهشید میرفخرایی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
زند بهمن‌یسن (1370). تصحیح و آوانویسی و ترجمه از محمدتقی راشدمحصل، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شارپ، رلف نارمن (1382). فرمان‌های شاهنشاهان هخامنشی، تهران: پازینه.
شایست ناشایست (1369). آوانویسی و ترجمه از کتایون مزداپور، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شایگان، داریوش (1386). ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ج 1، چ ششم، تهران: امیرکبیر.
شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم (1361). توضیح الملل (ترجمه الملل و النحل)، ج 1، چ سوم، تحریر مصطفی خالقداد هاشمی، تصحیح سید محمدرضا جلالی نائینی، تهران: اُفست.
شهمردان، رشید (1336 یزدگردی). پرستشگاه زرتشتیان، بمبئی: سازمان جوانان زرتشتی بمبئی.
صد در نثر و صد در بندهش (1909 میلادی). به کوشش ب. ن. دهابهار، بمبئی.
طبری، أبوجعفر محمد بن جریر (1387 ق/1967 م). تاریخ الأمم و الملوک، الجزء الثانی، ط الثانیه، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت: دار التراث.
عریان، سعید (1382). راهنمای کتیبه‌های ایرانی میانه، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی.
فَرنبَغ‌دادگی (1385). بندهش، چ سوم، ترجمه و تصحیح مهرداد بهار، تهران: توس.
قمی، حسن بن محمد بن حسن (1361). تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن حسن عبدالملک قمی، تصحیح و تحشیه از سید جلال‌الدین تهرانی، تهران: توس.
کتاب پنجم دینکرد (1386). آوانویسی و ترجمه و تعلیقات از ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: معین.
کریستن‌سن، آرتور (1385). ایران در زمان ساسانیان، چ پنجم، ترجمۀ رشید یاسمی، ویراستۀ حسن رضایی باغ‌بیدی، تهران: صدای معاصر.
گزیده‌های زادسپرم (1366). ترجمه محمّدتقی راشدمحصّل، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ماتیکان گجستک ابالیش (1376). ترجمه ابراهیم میرزایِ ناظر، تهران: هیرمند.
میرزایی، علی‌اصغر (1388). «کارکرد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آتشکده‌ها در عصر ساسانی»، پژوهش‌های علوم تاریخی، شمارۀ 2، صص 123-140.
نامه تنسر به گشنسب (1354). تصحیح مجتبی مینوی، چ دوم، تهران: خوارزمی.
نصرتی، مسعود (1380). «اهمیت و مقام کوه مقدس و مینوی»، کتاب ماه هنر، شمارۀ 35 و 37، صص 102-107.
ویتمَن، سیمون (1382). آیین هندو، ترجمه و تحقیق علی موحدیان عطار، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
همیلتون، ادیت (1376). سیری در اساطیر یونان و رُم، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر.
یزدانی راد، علی (1390). روحانیّت زردشتی در گذار از عصر ساسانی به ایران اسلامی، پایان‌نامۀ دکتری در رشتۀ تاریخ ایران باستان به راهنمایی روزبه زرّین‌کوب، تهران: گروه تاریخ دانشگاه تهران.
Boyce, M. (1987). “Āθravan”, Encyclopaedia Iranica.
Frye, R. N. (1963). The Heritage of Persia, Cleveland and New York.
Gray, L. H. (1908). Encyclopaedia of Religion and Ethics, ed. J. Hastings, I, Edinburgh.
Herodotus (2000). The Histories of Herodotus of Halicarnassus, Book One, Translated by George Rawlinson, J. OMPHALOSKEPSIS, Ames, Iowa.
Hestia (2013). Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 21 November, 2013, from http://www.britannica.com/EBchecked/topic/264165/Hestia
Leslie, Julia (1992). Roles and Rituals for Hindu Women, New Delhi.
Madan, D. M. ed. (1911). The Complete Text of the Pahlavi Dēnkard, 2 vols., Bombay.
Modi, J.J. (1922). The Religious Ceremonies and Customs of the Parsees, Bombay.
Modi, J.J. (1934). قصه زرتشتیان هندوستان و بیان آتش بهرام نوساری, Bombay.
Strabo (1930). The Geography of Strabo, Volume VII, Book 15-16, Translated by Horace Leonard Jones, The Loeb Classical library, Harvard University Press.
Thorkild, J. (1957). “Early Political Development in Mesopotamia”, Zeitschrift Für Assyriologie, LII, pp. 91-140
Twomey T. (2013). The Cognitive Implications of Controlled Fire Use by Early Humans. Cambridge Archaeological Journal 23(01)