The British influence on the military, intellectual and political approaches of the jungle movement

Author

Associate Professor, Institute of Guilan Studies, University of Guilan

Abstract

Although the Jungles had begun their struggle against Tsarist Russia, among the foreign powers, the British had a direct and indirect influence on their military, political, and ideological orientations. This effect, especially after the agreement to leave the jungle conflict with the British military forces in August 1297 AH. It became more noticeable. Because the terms of the Jungle treaty with the British military show that they had accepted a military defeat by Dunsterforce, the jungle was forced to expel German and Ottoman forces from the jungle, leading to an ideological turnaround. It appeared in the body of the movement, because from the summer of 1297 AH. The position of the Islamic Union was weakened, and less than six months later, with the separation of some of the right-wing figures of the movement, the young forest forces became more inclined towards the Bolsheviks. Although the British did not openly cause these developments, they were the result of their presence in Gilan and the pressure of Vosough al-Dawla on the movement. These events left Kuchak Khan alone with the figures he relied on to organize the jungle movement. After these events, the movement inadvertently took a course that was in the interests of the British. The question of the present article is, what measures did the British take to pave the way for the intellectual, political and military weakness of the jungle movement?

Keywords

Main Subjects


-آبراهامیان، یرواند (1389) ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمدگل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشرنی.
-آوری، پیتر، (1373)، «تاریخ ایران معاصر از تاسیس تا انقراض سلسله قاجار»، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، تهران، عطایی.
-پناهی، عباس، (1396)، مأخذشناسی تحلیلی جنبش جنگل، رشت، انتشارات دانشگاه گیلان.
--------، (1398)، اسناد گیلان در دوره پپهلوی اول، رشت، انتشارات فرهنگ ایلیا.
-جنگلی، اسماعیل، (1357)، قیام جنگل، به کوشش اسماعیل رائین، تهران، جاویدان.
- دنسترویل، لیونل چارلز، (1357)، امپریالیزم انگلیس در ایران و قفقاز، ترجمه حسین انصاری، تهران، کتابخانه منوچهری.
- دولاندلن، شارل، (1390)، تاریخ جهانی، ترجمه احمد بهمنش، تهران، دانشگاه تهران،2 ج.
- دولت آبادی، یحیی، (1371)، حیات یحیی، ج 3 و 4، تهران، انتشارات فردوسی و عطار.
- دیلمی، پژمان، (1374)، «عوام گرایان رشت: پان اسلامیزم و نقش دول مرکزی» مجموعه مقالات«ایران در جنگ جهانی اول ایران در جنگ جهانی اول، آوردگاه ابردولت‌ها، به کوشش تورج اتابکی، ترجمه حسن افشار، تهران، نشر ماهی.
-دیلمی، پژمان (2019)، سیمای پنهان پوپولیست‌های رشت، برلین، نشر گردون.
- رایت، دنیس، (1382)، «انگلیسیان در ایران»، ترجمه غلامحسین صدری افشار، تهران، اختران.
-سپهر، مورخ الدوله، (1362)، ایران در جنگ بزرگ، تهران، ادیب.
- سفارت فرانسه در ایران.
- شاکری، خسرو، (1386)، میلادِزخم جنبش جنگل و جمهوری شوروی سوسیالیستی ایران، مترجم شهریار خواجیان، تهران، اختران.
- شعایان، مصطفی، (1349)، شوروی و نهضت انقلابی جنگل، تهران، ارژنگ.
- شمیم، علی اصغر، (1387)، ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران، زریاب.
- صبوری دیلمی، محمد حسن، (1358)، نگاهی از درون به انقلاب مسلحانه جنگل، تهران، چاپ مظاهری.
-عاقلی، باقر، (1369) روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب، تهران، گفتار.
-عظیمی، رقیه سادات (1377)، نهضت جنگل به روایت اسناد وزارت امور خارجه ایران، تهران، وزارت امور خارجه.
- عظیمی، ناصر، (1389)، «جغرافیای سیاسی جنبش و انقلاب جنگل»، مشهد، نشر نیکا.
- فخرایی، ابراهیم، (1357) سردار جنگل، تهران، جاویدان.
- فقیه نصیری، تهمورث، (1383)، کلاردشت، تهران، بنیاد فرهنگی البرز.
-کسمایی، احمد، (1382)، یادداشت‌های احمد کسمایی از نهضت جنگل، گردآوری و تصحیح منوچهر هدایتی خوشکلام، رشت، کتیبه گیل.
-کسروی، احمد، (1390) تاریخ هجده ساله آذربایجان، تهران، امیرکبیر.
-کشاورز، فتح‌الله، (1391)، نهضت جنگل و اتحاد اسلام (اسناد محرمانه و گزارش‌ها)، تهران، سازمان اسناد ملی و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور.
-کوچک‌پور، صادق، (1369)، نهضت‌جنگل (اوضاع فرهنگی و اجتماعی گیلان و قزوین، خاطرات افسر گارد جنگل)، به کوشش محمدتقی میرابوالقاسمی، رشت، گیلکان.
-گرکه، اولریخ، (1377)، پیش به سوی شرق: سیاست خارجی آلمان در جنگ جهانی اول، ترجمۀ پرویز صدری، تهران، نشر کتاب سیامک.
- مابرلی، جیمز، (1369) عملیات در ایران (جنگ جهانی اول 19 ـ 1914)، ترجمه کاوه بیات، تهران، رسا.
-میرزا صالح، غلامحسین، (1369)، جنبش میرزا کوچک خان بنا بر گزارش‌های سفارت انگستان، تهران، نشر تاریخ ایران و نشر تاریخ ایران.
- مدنی، سید جلال الدین، (1361)، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- مدنی، میراحمد، (1377)، جنبش جنگل و میرزاکوچک‌خان (خاطرات میر احمد مدنی، عضو شورای اتحاد اسلام و مدیر روزنامه پرورش)، به کوشش سید محمد تقی میر ابوالقاسمی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- مستوفی عبدالله، (1371) شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری قاجاریه، ج 3، انتشارات زوار، تهران.
- مکی، حسین، (1357)، زندگانی سیاسی احمد شاه، تهران، امیرکبیر.
- ملک‌زاده، مهدی، (1378)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، تهران، سخن.
-مهرداد، سیدجعفر، اصغرنیا، محمدحسن، ضیائی، سیدعبدالحمید، (1385)، «درآمدی تحلیلی- تاریخی بر شخصیت، آرا و اندیشه‌های میرزاکوچک خان»، رشت، حرف نو.
- میرابوالقاسمی، محمد تقی، (1378) دکتر حشمت و اندیشه اتحاد اسلام در جنبش جنگل، تهران، ندا.
- نعمتی لیمائی، امیر، (1389) مجموعه روزنامه‌های جنگل (نشریه نهضت جنگل)، مشهد، امید مهر.
- نصیری مقدم، محمدنادر، (1374)، «گزیده اسناد دریای خزر و مناطق شمالی ایران در جنگ جهانی اول»، تهران، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه.
 - یقیکیان گریگور (1363) شوروی و جنبش جنگل، به کوشش برزویه دهگان، تهران، نوین.
- هوشنگ‌مهدوی، عبدالرضا، (1388) روابط خارجی ایران از ابتدای دوران صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم، تهران، امیر کبیر.
 
مقالات
- پناهی، عباس، روش و بینش تاریخ‌نگاری گریگور یقیکیان در کتاب شوروی و جنبش‌جنگل، فصلنامه علمی و پژوهشی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان 1398 شماره 24 (پیاپی 109)، 43-64.
- پناهی، عباس و امیر مهرنیا، جنبش‌جنگل در پرتوکشمکش دولت‌های بزرگ، فصلنامه علمی و پژوهشی روابط بین الملل، دوره 7، شماره پیاپی 24، تابستان 1396، صص 215-236.
-زاهد زاهدانی، سید سعید، سید اسماعیل موسوی، تحلیل جامعه شناختی نهضت جنگل با تأکید بر ایدئولوژی آن، فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی سال بیست و ششم، شماره پیاپی 106) شماره چهارم، زمستان 4.
-شیخ الاسلامی، جواد، 1365، «میرزاکوچک‌خان، رهبر نهضت جنگل»، تحقیقات اسلامی، شماره 1 و 2، صص 115 تا 149.
-غفاری هشتجین، زاهد، عباس کشاورز شکری و عباس نعیمی جورشری، بازشناسی سه جریان سیاسی جنبش جنگل و مواضع و دیدگاه‌های آنان، فصلنامه جستارهای تاریخی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شمارة دوم، پاییز و زمستان 1389، صص 31 ـ 5.
-خلیجی، محسن و محمد رادمهر، تناقض ایدئولوژیک در جنبش جنگل، فصلنامه فرهنگ، شماره 71؛ پاییز 88؛ صص 81 ـ 5.
-متولی، عبدالله، خاطرات احسان الله خان دوستدار، فصلنامه مطالعات تاریخی، شماره 16،1386، صص 11-81.
 
پایان نامه
-قنبری، مهشید، (1396) نقش انگلستان در جنبش جنگل، به راهنمایی دکتر عباس پناهی، گروه ایران شناسی، دانشگاه گیلان.
 
اسناد:
مرکز اسناد دیپلماسی وزارت امورخارجه
سند،48/26/66/1336
سند 46/26/66/1336
سند،44/26/66/1336
سند،32/26/66/1336