Ensha Divan and Reconstruction of Administrative Literature in the Ilkhanate Period

Authors

1 , Assistant Professor, Department of History, Payame Noor University.Tehran. Iran

2 Associate Professor of the History Department of Payame Noor University. Tehran. Iran.

Abstract

The purpose of this study is to analyze the structure and function of the Divan of composition and writing in the Ilkhanate period and the changes that were caused by the Mongol invasion of Iran and the formation government . The Mongols and then the Ilkhans were aware of the importance and necessity of having a correspondence department in their administrative organization;

Due to distrust of the secretaries of the open territory, they tried to change the previous routine of the existing organization. Part of this change was due to this process and part was due to the consequences of the establishment of Mongol tribes in Iran, the Iranian administrative organization was able to revive the organization of the Composing Divan,The purpose of this study is to identify these changes in conflict or inconsistencies with the pre-Mongol routine and why and how the process of reviving the composition the Divan of Composition. The results of this study, which is done with a descriptive-analytical approach and qualitative analysis method of existing reports, show that these changes including changes in the position of the Composing Dian and its staff, language and literature, text of documents and its compositions , changes related to trends and procedures can be identified in the Composition Divan, the most important event, like other events formed in the administrative organization of the Ilkhanate period, is the formation of a dual Mongol-Iranian system in the organization of the Divan of Composition, a system whose Iranian elements were gradually highlighted.

Keywords

Main Subjects


قرآن کریم، (1384)، سوره قلم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، تهران: انتشارات پیام.
آملی، شمس الدین محمد بن محمود، (ج اول 1377 – ج دوم 1379)، نفایس الفنون فی عرایس العیون، تصحیح سید ابراهیم میانجی، تهران: انتشارات اسلامیه.
آشتیانی، عباس اقبال، (1338)، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، به کوشش محمد تقی دانش پژوه و یحیی ذکا، تهران: دانشگاه تهران.
ابن فوطی، کماالدین ابی الفضل عبدالرزاق، (1374)، مجمع الاداب فی معجم الالقاب، تحقیق محمد الکاظم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
اختران فر، فاطمه، (1392)، مضامین و مزایای مصباح الرسایل و مفتاح الفضایل، نشریه سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دوره 6، ش 3، صص 19-35.
القاشانی، ابوالقاسم عبد الله بن محمد، (1384)، تاریخ اولجایتو، تصحیح مهین همبلی، تهران: علمی و فرهنگی.
القلقشندی، ابی العباس احمد بن علی، (1970 م)، صبح الاعشی فی صناعۀ الانشا، ج 1 و 4، قاهره: مطبعۀ الامیریه.
العمری، ابن فضل الله، (1423 ق)، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، ج 3، ابوظبی: المجمع الشافی.
بابایی سیاب، علی و جان احمدی، فاطمه، (1397)، «عوامل موثر بر جایگاه تاریخ نگاری در ادبیات اسماعیلیان از آغاز تا پایان قرن هفتم هجری»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام دانشگاه سیستان و بلوچستان، شماره 23، صص 199-216.
بهاء الدین بغدادی، محمد بن مؤید، (1385)، التوسل الی الترسل، تصحیح احمد بهمنیار، تهران: اساطیر.
بهار، محمد تقی، (1355)، سبک شناسی، تهران: امیر کبیر.
بیانی، شیرین، (1386)، مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، تهران: انتشارات سمت.
بنداری اصفهانی، فتح بن علی، (1356)، تاریخ سلسله سلجوقی، ترجمه محمد حسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
تاریخ شاهی قراختاییان، (1355)، تصحیح محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
تتوی، قاضی احمد، آصف خان قزوینی، (1382)، تاریخ الفی، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ثقفی، وحید، (1392)، «سبک شناسی متون تاریخی دوره ایلخانی (با تاکید بر تاریخ جهانگشا، جامع التواریخ و تاریخ وصاف)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما سعید بزرگ بیگدلی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
 
خسروبیگی، هوشنگ، (1388)، «اهمیت تاریخی آثار رشید الدین وطواط»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام دانشگاه سیستان و بلوچستان، ش 4، صص 30-7.
-----، (1388)، سازمان اداری خوارزمشاهیان، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
خسروبیگی، هوشنگ و یزدان فرخی (زمستان 1391)، پژوهشی در باره سیف الدین بیتکچی دیوانسالار مسلمان دوره هلاکو، پژوهش نامه تاریخ اسلام، ش 8، صص 81-61.
خوارزمی، ابوعبدالله محمد بن کاتب، (1362)، مفاتیح العلوم، ترجمه حسین خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.
خیراندیش، عبدالرسول و غلامی خسروآبادی، مریم و وحیدی، میکائیل، (1391)، «اثرات هجوم مغول در سیر جغرافیا نویسی»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام دانشگاه سیستان و بلوچستان، ش 11، صص 75-90.
جوینی، عطاءملک، (1385)، تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، تهران: دنیای کتاب.
جوینی، منتجب الدین بدیع، (1329)، عتبه الکتبه، به تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران.
رشیدالدین فضل‌الله همدانی، (1358)، تاریخ مبارک غازانی، تصحیح کارلیان، هرتفرد: استفن اوستین.
___________، (1373)، جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، تهران: البرز.
__________، (1358)، سوانح الافکار رشیدی، به کوشش محمد تقی دانش پژوه، تهران: انتشارات کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد.
رضوی، ابوالفضل، (1397)، «جایگاه امارت‌های مغولی در نهادینگی ساختار حکومتی ایلخانان»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام دانشگاه سیستان و بلوچستان، ش 22، صص 25-42.
روستایی، محسن، (1395)، ادبیات تاریخی و دیوانسالاری ایران «عهد مغول تا سرآغاز دولت صفویه» با تکیه بر متون نثر فارسی و اسناد مکتوب تاریخی و محوریت بررسی لغات و اصطلاحات دیوانی- اجتماعی و سند شناسی، تهران: ندای تاریخ.
رودگر، قنبر علی، (1386)، «آلات کتابت و بیان آداب و عادات دبیری، برگرفته از نسخه جلالیه»، نوشته محمد بن علی ناموس خواری، نامه‌ی بهارستان، سال هشتم و نهم، دفتر 13 و 14، ص 13-22.
سودآور، ابوالعلا، (1390)، «میراث مغول در فرامین ایران زمین»، نامه‌ی بهارستان، سال 12، دفتر 18-19، ص 115-126.
صدر قونیوی، ابوبکر بن زکی، (1972 م)، روضه الکتاب و حدیقه الالباب، آنقره: انجمن تاریخ ترک.
طوسی، خواجه نصیرالدین، (1369)، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات خوارزمی.
فرخی، یزدان، (1396)، بررسی سیر تحولات دیوانسالاری مغول‌ها در ایران، تهران: امیرکبیر.
-------، هوشنگ خسروبیگی، (1389)، «بررسی دلایل ناکارآمدی دیوان عرض خوارزمشاهیان در رویارویی با مغولان»، تاریخ ایران، 1390، شماره 5/67، صص 126-111.
قاسانی، (بی‌تا)، المرشد فی الحساب، نسخه خطی مجلس، شماره 2154.
________، (1395)، المرشد فی الحساب کهن‌ترین فرهنگ نامه فارسی دانش استیفا، تصحیح نفیسه ایرانی و علی صفری آق قلعه، تهران: میراث مکتوب.
قائم مقامی، جهانگیر، (1350)، مقدم‌هایی بر شناخت اسناد تاریخی، تهران: انجمن آثار ملی.
لین، جورج، (1389)، ایران در اوایل عهد ایلخان، ترجمه ابوالفضل رضوی، تهران: امیر کبیر.
لمبتن، آن، (1372)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نشر نی.
کریستین سن، آرتور، (1379)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب.
مجدی، موفق‌بن‌محمد، نسخه خطی مصباح الرسایل و مفتاح الفضایل، تحریـر 742، شماره 328، کتابخانه مجلس شورای اسلامی: IR‌‫10-11031، شماره بازیابی: 328 س.
منشی، نورالدین، (1381)، وسایل‌الرسایل و دلایل‌الفضایل، تصحیح رضا سمیع‌زاده، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
منشی کرمانی، ناصرالدین، (1362)، نسائم الاسحار من لطائم الاخبار، تصحیح میرجلال‌الدین حسینی، تهران: انتشارات اطلاعات.
نسوی، شهاب الدین محمد، (1324)، سیره جلال الدین یا تاریخ جلالی، تصحیح محمد ناصح، تهران: انجمن ادبی ایران.
نخجوانی، محمد بن هندوشاه، (1976 م)، دستور الکاتب فی تعیین المراتب، تصحیح عبدالکریم علی اوغلی علی زاده، مسکو: فرهنگستان علوم جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان.
وصاف، عبدالله بن فضل الله، (1338)، تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار، تهران: ابن سینا.
وطواط، رشیدالدین، (1338)، نامه‌های رشیدالدین وطواط، تصحیح قاسم تویسرکانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
واتابه، ریوکو، (1379)، «پژوهشی در ساختار مجموعه‌های منشآت دبیری و تحول آیین‌های نگارش در دوره‌ی مغول»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ص 41- 28.
ویلبر، دونالد، (1365)، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، ترجمه عبدالله فربار، تهران: علمی و فرهنگی.
یارمحمدی، تکتم، خسروبیگی، هوشنگ، (1396)، «شناسایی و بررسی تشکیلات نظامی جایگزین دیوان عرض در دوره ایلخانان»، مجله تاریخ ایران، شماره 22، صص 68-47.
 
 
Atwood, Christopher (2004). P, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, New York: Facts On File, Inc
Doerfer,Gerhard (1975),Turkische und Mongolische Element Im
Neupersischen, Wiesbaden: Franz steiner Verlag. Band II.
 
References
The Holy Quran, (2005), Surah Qalam, Tarjome Mehdi Elahi Ghomshei, Tehran: Entesharate Payam.
Amoli, Shams-ud-Din Mohammad Ibn Mahmoud, (Vol. I, 1998- Vol.2, 2000) Nafais Al-Fonun Fi Arais Al-Oyun, Tashihe Seyed Ebrahim Mianji, Tehran: Entesharate Islamic.
Ashtiani, Abbas Iqbal, (1338), Ministry in the reign of the great Seljuk sultans, by Mohammad Taghi Daneshpajooh and Yahya Zaka, Tehran: Daneshgah Tehran.
Ibn Futi, Kamal al-Din Abi al-Fazl Abdul Razzaq, (2010), Complex of etiquette in the dictionary of titles, Tahghighe Mohammad Al-Kazem, Tehran: Vezarate Farhang And Ershade Eslami.
Akhtaranfar, Fatemeh, (2013), Themes and benefits of the lamp of the messengers and the key of the virtues, Nashreyeye Sabk shenasi Nazm Va Nasre Farsi (Bahar Adab), Volume 6, Number 3, pp. 19-35.
Al-Qashani, Abolghasem Abdullah Ibn Mohammad, (2005), History of Oljaito, Tashihe Mahin Hembli, Tehran: Entesharae Elmi And Farhangi.
Al-Qalaqshandi, Abi Al-Abbas Ahmad Ibn Ali, (1970), Good morning in the industry of composition, vols. 1 and 4, Ghahere: Matbaat AL amiriye.
Al-Omari, Ibn Fazlullah, (2001), Masalak al-Absar in the countries of al-Amsar, vol. 3, Abu Dhabi: Al majma AL shafi.
Babaei Siab, Ali and Jan Ahmadi, Fatemeh, (2015), " Factors affecting the position of historiography in Ismaili literature from the beginning to the end of the seventh century AH ", Majale Pajoheshhaye Tarikheye Iran Va Esam aneshgahe Sistan Va Baloochetan, No. 23, pp. 199-216.
Baha Aldin Baghdadi, Mohammad ibn Mu'ayyid, (2006), Al Tawassul ElarTarasol, Tashehe Ahmad Bahmanyar, Tehran: Asatir.
Bahar, Mohammad Taghi, (1976), Stylistics, Tehran: Amir Kabir.
Bayani, Shirin, (2007), The Mongols and the patriarchal rule in Iran, Tehran: SAMT.
Bondari Esfahani, Fath Ibn Ali, (1977), History of the Seljuk dynasty, Tarjomee Mohammad Hossein Jalili, Tehran: Bonyade Farhange Iran.
History of the Qarakhtaean Empire, (1976), Tashehe Mohammad Ebahime Bastani Parize, Tehran: Bonyade Farhange Iran.
 Tatavi, Ghazi Ahmad, Asef Khan Qazvini, (2003), Alfi History, Tashehe Gholamreza Tabatabai Majd, Tehran: Entesharae Elmi And Farhangi.
Saghafi, Vahid, (2013), "Stylistics of historical texts of the patriarchal period (with emphasis on the history of Jahangisha, comprehensive chronicles and history of Wasaf)", Master Thesis, Supervisor Saeed Bozorg Bigdeli, Tehran: Daneshgah Tarbiat Modares.
Khosrobigi, Houshang, (2009), "Historical Significance of Rashid al-Din Watawat", Journal of Historical Research of Iran and Islam, Sistan and Baluchestan University, Vol. 4, pp. 7-30.
-----, (2009), Khwarezmshahian Administrative Organization, Tehran: Farhangestane Zaban And Adabe Farsi.
Khosro Beigi, Houshang and Yazdan Farokhi (2012), A Study on Seifuddin Bitekchi, a Muslim Bureaucrat of the Holako Period, Pajoheshname Tarikhe Eslam, Vol. 8, pp. 81-61.
Kharazmi, Abu Abdullah Mohammad bin Katib, (1362), Mafatih al-Ulum, translated by Hossein Khadio Jam, Tehran: elmi And Farhangi..
Kheirandish, Abdolrasoul and Gholami Khosrowabadi, Maryam and Vahidi, Mikael, (2012), "The effects of the Mongol invasion in the course of geography", Historical Research of Iran and Islam, Sistan and Baluchestan University, Vol. 11, pp. 75-90.
Jovini, Atta Malek, (2006), History of Jovini Jahangshahi, edited by Mohammad Qazvini, Tehran: Dnyaye Ketab.
Jovini, Muntajbuddin Badie, (1950), Utbah al-Kitabah, edited by Mohammad Qazvini and Abbas Iqbal, Tehran.
Rashid al-Din Fazlullah Hamedani, (1979), History of Mubarak Ghazani, edited by Carl Yan, Hertfred: Stephen Austin.
___________, (2009), Comprehensive Chronicles, edited by Mohammad Roshan and Mostafa Mousavi, Tehran: Alborz.
__________, (1979), The Tragedies of Rashidi's Thoughts, by Mohammad Taghi
Daneshpajooh, Tehran: Ketabkhane Markazi And Markaze Asnad.
 
 
Razavi, Abolfazl, (2015), "The position of the Mongol emirates in the institutionalization of the Ilkhanate government structure", Journal of Historical Research of Iran and Islam, Sistan and Baluchestan University, Vol. 22, pp. 25-42.
Roustaei, Mohsen, (2016), Historical Literature and Bureaucracy of Iran "The Mongol Era to the Beginning of the Safavid State" based on Persian prose texts and written historical documents and the focus of the study of idiomatic and idiomatic terms and terms, Tehran: Nedaye Tarikh.
Rudgar, Ghanbar Ali, (2007), "Writing tools and expression of writing etiquette and habits, taken from Jalalieh version", written by Mohammad Ibn Ali Namous Khawari,Nameye Baharestan, eight and ninth year, books 13 and 14, pp. 13-22.
Soodavar, Abol-Ala, (2011), "Mongol heritage in the orders of Iran",Nameye Baharestan, year 12, book 19-19, pp. 115-126.
Sadr al-Qoniwi, Abu Bakr ibn Zaki, (1972), Rawdah al-Kitab wa Hadiqah al-Albab, Ankara: Anjomane Tarikhe Tork.
Tusi, Khajeh Nasir al-Din, (1971), Nasiri ethics, Tehran:Entesharate Kharazmi.
Farokhi, Yazdan, (2017), A Study of the Developments of the Mongol Bureaucracy in Iran, Tehran: Amirkabir.
-------, Houshang Khosro Beigi, (2010), "Study of the reasons for the inefficiency of the Khwarezmshahian Court in dealing with the Mongols", History of Iran, 2011, No. 5/67, pp. 126-111.
Qasani, (Bita), Al-Murshid Fi Al-Hesab, Manuscript of Majlis, No. 2154.
________, (2016), Al-Murshid Fi Al-Hesab, the oldest Persian dictionary of Danesh Istifa, edited by Nafiseh Irani and Ali Safari Aq Qaleh, Tehran: Mirace Maktoob.
Ghaem Maghami, Jahangir, (1972), An Introduction to the Recognition of Historical Documents, Tehran: Anjomane Asare Melli.
Lane, George, (2010), Iran in the Early Ilkhanate, translated by Abolfazl Razavi, Tehran: Amir Kabir.
Lambton, An, (1948), Continuity and Evolution in the Middle History of Iran, translated by Yaghoub Azhand, Tehran:Nashre Ney.
Christian Sen, Arthur, (2000), Iran during the Sassanids, translated by Rashid Yasemi, Tehran: Donyaye Ketab.
Majdi, Mowaffaq Ibn Muhammad, Manuscript of Mesbah al-Rasa'il and Muftah al-Fadha'il, Tahrir 742, No. 328, Ketabkhane Majlese Shoraye Eslami: IR 10-11031, Retrieved number: 328.
Secretary, Noureddin, (2002), Tools and Evidences, edited by Reza Samiuzadeh, Tehran: Anjomane Asar And Mafakher Farhangi.
Munshi Kermani, Nasser al-Din, (1984), Nisaim al-Ashar from Lataim al-Akhbar, edited by Mir Jalaluddin Hosseini, Tehran: Entesharate Ettelaat.
Nesavi, Shahabuddin Mohammad, (1906), Sira Jalaluddin or Tarikh Jalali, edited by Mohammad Naseh, Tehran: Anjomane Adabi Iran.
Nakhjavani, Mohammad Ibn Hindushah, (1976), The Order of the Writer in Determining the Ranks, edited by Abdul Karim Ali Oghli Alizadeh, Moscow: Academy of Sciences of the Soviet Socialist Republic of Azerbaijan.
Wasaf, Abdullah bin Fazlullah, (1960), The disintegration of the times and the disintegration of the times, Tehran: Ibn Sina.
Watat, Rashid al-Din, (1960), Letters of Rashid al-Din Watat, edited by Qasem Tuyserkani, Tehran: Daneshgahe Tehran.
Watabe, Ryoko, (2000), "A Study in the Structure of Collections of the Origin of the Secretary and the Evolution of Writing Rituals in the Mongol Period", Ketabe Mah And Joghrafia, pp. 41-28.
Wilber, Donald, (1986), Islamic architecture of Iran in the Ilkhanate period, translated by Abdullah Farbar, Tehran: Elmi And Farhangi.
Yarmohammadi, Taktam, Khosro Beigi, Houshang, (2017), "Identification and study of alternative military organizations in the Ilkhanate", Journal of Iranian History, No. 22, pp. 68-47.
Atwood,Christopher(2004). P, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, New York: Facts On File, Inc
Doerfer,Gerhard (1975),Turkische und Mongolische Element Im
Neupersischen, Wiesbaden: Franz steiner Verlag. Band II.