پیامدهای طرح اسکان عشایر بر حیات اجتماعی،اقتصادی وفرهنگی لرستان(1302تا1312ش.)

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی دکتری ایران اسلامی دانشگاه لرستان

چکیده

عصررضاشاه دوره جدیدی در منازعات حکومت مرکزی با ایلات و عشایر بود. رضاشاه که در روند اوضاع آشفته کشور روی کار آمده بود، سعی در تمرکزگرایی و ایجاد کشوری به سبک ممالک مدرن اروپایی داشت و از این رو تضعیف ایلات وعشایر و اسکان یا تخته قاپو کردن این جامعه سنتی را با توجه به خصلت های مرکزگریز ایلات، دررأس برنامه های خویش قرار داد. حضور قوای نظامی رضاشاه در لرستان و تخته قاپوی عشایر این منطقه از سال 1302ش. آغاز و تا سال 1312ش. به طول انجامید. شیوه گردآوری این مقاله با رجوع به منابع کتابخانه ای و نیز روزنامه های دوره زمانی رخداد تاریخی همراه بوده است.  مقاله با توجه به مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و مبتنی بر تاریخ تحلیلی انجام گرفته است و یافته های پژوهشی این مقاله نشان می دهد که آنی ترین تأثیر طرح اسکان عشایر در منطقه لرستان، برهم خوردن ساختار اجتماعی و از جمله تضعیف پایگاه اجتماعی روسای عشایر لُر، دگرگونی در حیات معیشتی و شغلی و تغییرات جمعیتی منطقه بود با این حال تغییر در شیوه آموزش و پرورش و نهاد قضاوت منطقه نیز موثر واقع شد که می توان در امتداد تغییرات اجتماعی لحاظ نمود.

کلیدواژه‌ها


منابع ومأخذ
الف) کتب
- آبراهامیان، یرواند، (1389)  ایران بین دوانقلاب، ترجمه: احمدگل محمدی ومحمدابراهیم فتاحی، تهران، نی.
- احمدی، حمید، (1382)  قومیت و قوم گرایی در ایران، تهران، نشر نی.
- اردلان، امان الله، (1383)  خاطرات حاج عزالممالک اردلان، به کوشش باقر عاقلی، تهران، نشر نامک.  
- ادموندز، جان، (1362) رساله لرها و لرستان دو سفرنامه درباره لرستان، ترجمه سکندر امان   اللهی بهاروند و لیلی بختیار، انتشارات بابک.
- استارک، فریا، (1364) سفرنامه الموت لرستان و ایلام، ترجمه علی محمد ساکی، تهران، انتشارات علمی.
 - امان اللهی بهاروند، سکندر ،  (1385)  قوم لر، تهران، نشر آگاه.                                        
- امان اللهی بهاروند، سکندر، (1374) مبانی کوچ نشینی در ایران، تهران، انتشارات آگاه.                    
- امان اللهی بهاروند، سکندر، (1391) مجموعه مقالات در مورد لرستان وایران،خرم آباد،انتشارات اردیبهشت.
- امیر احمدی، احمد، (1373)  اسناد نخستین سپهبد ایران، به کوشش سیروس سعدوندیان، تهران، موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی.
- امیر احمدی، احمد،(1373)  خاطرات نخستین سپهبد ایران، به کوشش غلامحسین زرگری نژاد، تهران، موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی.
- ایزد پناه،حمید، (1384) لرستان در گذر زمان و تاریخ، تهران، انتشارات اساطیر.
- بصری، علی، (1335 )  یادداشتهای رضاشاه، ترجمه محمد حسین استخر، تهران، چاپ مطبوعات.
- بهبودی، هدایت اله، (1385) روز شمار تاریخ معاصر ایران ج 3، تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
- بیات، کاوه، (1373) عملیات لرستان، اسناد سرتیپ محمد شاه بختی، نشر شیرازه.
 
 
 
 
 - جلایر، رضا قلی، (1376)  در راه پشتکوه، به کوشش کاوه بیات، خرم آباد، شقایق، انتشارات افلاک.
- جهانبگلو، رامین، (1379) ایران و مدرنیته، گفتگویی با پژوهشگران ایرانی و خارجی در زمینه رویایی ایران با دستاوردهای جهان، ترجمه حسین سامعی، تهران، انتشارات گفتار.
-حاتمی،امیدعلی، (1389) مُلک دلگیر ،خاطرات عشایرلُرازلرستان به خراسان،خرم آباد،انتشارات شاپورخواست.
- خدابخشی،رضا، (1384)  تاریخ سیاسی لرستان ج1،خرم آباد،انتشارات افلاک.
-خدابخشی،رضا، (1371) عشایرلرستان،قم،انتشارات دارلنشراسلام.
- دوبد،بارن، (1388)  سفرنامه لرستان وخوزستان،ترجمه:حسین آریا،تهران.
- رزم آرا، حاجعلی، (1322) جغرافیای نظامی ایران ( لرستان) ، تهران، سازمان انتشارات ارتش.
- رزم آرا، حاجعلی، (1382)  خاطرات و اسناد سپهبد رزم آرا، به کوشش کامبیز رزم آرا و کاوه بیات، تهران، نشر شیراز.
- رشیدیان،هدایت اله، (1381) خرم آباددرگذرجغرافیای انسانی،خرم آباد،نشرافلاک.
-رضاشاه، (1303ش.) سفرنامه خوزستان، مرکز پژوهش و نشرفرهنگ سیاسی دوران پهلوی.
 - طبیبی، حشمت اله، (1374) جامعه شناسی و مردم شناسی ایلات و عشایر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. 
 - غنی، سیروس، (1378)  برآمدن رضاخان، ترجمه حسن کامشاد، تهران، انتشارات نیلوفر.
- فوران، جان، (1386) مقاومت شکننده تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
- قراگوزلو، غلامحسین، (1383)  جنگهای لرستان، تهران، انتشارات اقبال.
- کیاوند، عزیز، (1380)  سیاست حکومت و عشایر، تهران، انتشارات صنم.
- مرکز پژوهشهای مجلس، لوح حق، بهار 1387.
- مکی،حسین، (1324) تاریخ بیست ساله، ج2،تهران،کتاب فروشی محمدعلی علمی.
- مورتسن، اینکه دمانت، (1377) کوچ نشینان لرستان، ترجمه حسین آریا، تهران، انتشارات پژوهنده.
- نفیسی، سعید، (1345) تاریخ معاصر ایران، تهران، کتابفروشی فروغی.
- واعظ شهرستانی،نفیسه، (1388)  سیاست عشایری دولت پهلوی اول، تهران، نشر تاریخ ایران.
- والیزاده معجزی، محمد رضا ، (1382) تاریخ لرستان روزگار پهلوی، انتشارات حروفیه
 
 
 
- والیزاده معجزی، محمد رضا، (1380) تاریخ لرستان روزگار قاجار، انتشارات حروفیه.             - ویلسون، آرنولد، (1374) سفرنامه، ترجمه حسین سعادت نوری، تهران، انتشارات وحید. 
- یکرنگیان، میر حسین، (1336)  گلگون کفنان، تهران، چاپخانه و کتابفروشی محمد علی علمی.
ب)مقالات
- بهرامی، روح الله،(1377) «سیاست قومی پهلوی اول در قبال قوم لر»، فصلنامه مطالعات راهبردی، تهران،پیش شماره اول.  
- دیلمی معزی، امین(1378) « هویت سازی ملی در عصر رضا شاه»، فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد بجنورد، س 3، ش 10.
- روستایی، محسن(1384) «پیشینه و چگونگی تشکیل قشون اسلامیه در لرستان»، فصلنامه تحقیقات تاریخی گنجینه اسناد، س 15، دفتر اول، ش 57.
- علم،محمدرضا،دشتی،فرزانه،میرزایی،بیژن،(1393) « برنامه تجدد و نوسازی ایران در عصر رضاشاه پهلوی»، تحقیقات تاریخ اجتماعی،پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی،سال چهارم، شماره اول،بهار وتابستان.
 
ج)روزنامه ها
- روزنامه اطلاعات، 8 آبان 1307 ش، سال سوم، شماره 618.
- روزنامه اطلاعات، یکشنبه ، 27 مرداد 1308، سال چهارم.
-روزنامه اطلاعات، 26 آذر 1308، سال چهارم، شماره 927.
- روزنامه حبل المتین، 25 اردیبهشت 1307 ش، سال سی و ششم، شماره23. 
- روزنامه حبل المتین، 10 دی 1308، سال سی و ششم، شماره 15.
 - روزنامه مجلس،12 رجب1329 هجری قمری، سال چهارم، شماره 117.
- روزنامه مجلس، 28 رجب 1329 هجری قمری، سال چهارم، شماره 129.
 - روزنامه ناهید، سال هشتم، سه شنبه 30مهر ماه 1307.
- مجله قشون،1 حوت 1300ش، 22جمادی الثانی 1340 ه ـ ق، شماره اول.
 
د)مجموعه اسناد                                                                             - آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، مجموعه اسناد شماره: 310001024-240015486-290000577.