تجددخواهی در اندیشه محمدباقر میرزا خسروی کرمانشاهی (تجدد، ادب و سیاست)

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه رازی

3 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه رازی

چکیده

محمدباقرمیرزا خسروی معروف به خسروی کرمانشاهی از شاهزادگان دولتشاهی، رجال سیاسی آزادیخواه و ازجمله ادبا، کتاب و دبیران برجسته دیوانی روزگار قاجار بشمار می‌رود. وی علاوه بر کتابت، دبیری و منشی‌گری دفتر برخی از حکام و فرمانروایان کرمانشاهان و فارس و مدیریت برخی ادارات دولتی در کرمانشاه عهد قاجار، دارای دانش، آگاهی و فضیلت‌های اخلاقی و علمی فراوان بود. جایگاه وی به‌عنوان یکی از شاهزادگان برجسته قاجار و آگاهی‌اش از اوضاع ایران و جهان او را در متن تحولات جدید در تاریخ ایران عهد قاجار در کرمانشاه قرارداد و به‌عنوان بازیگری مؤثر و درعین‌حال معتدل در عرصه رخدادهای مشروطیت در کرمانشاه ایفای نقش نمود. بعلاوه در حوزه ادبی در نظم و نثر آثار بسیار ارزشمند و قابل‌ستایشی در ادبیات کهن و نوین برجای نهاد که درجای خود بایستی موردبررسی واقع شود، اما آنچه که در این پژوهش موردنظر است رویکرد تجدد خواهانِ و نواندیشی در عرصه ادب و سیاست در حیات تاریخی و اندیشۀ محمدباقر میرزا خسروی کرمانشاهی است. تأثیرگذاری او درروند تحولات مشروطه‌خواهی در کرمانشاه و نواندیشی‌اش در حوزه ادبیات داستانی عصر مشروطه با نگارش نخستین رمان تاریخی ازجمله این رویکرد تجدد خواهانِ سیاسی و ادبی است که موردتوجه قرارگرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات