گونهشناسی جای‌نام‌ها در جغرافیای تاریخی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

نام‌ها به تأثیر از عوامل گوناگون بر یک مکان جغرافیایی اطلاق می‌شوند و ریشه در نام موضوعات گوناگون دارند. جای‌نام‌ها با هویت ملی و پیشینة تاریخی یک جامعه و سرزمین در ارتباط هستند؛ نام ها جزئیاتی از فرهنگ و تاریخ و ادبیات یک منطقه را با خود منتقل می‌کنند و مانند تحولات و رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بیان‌کنندة اهداف، گرایش‌ها، بینش، عملکرد افراد، گروه‌ها و جوامع یک سرزمین هستند. از همین رو دگرگونی‌ها و تحولات یک سرزمین هم در نامگذاری مکان‌ها تأثیر دارد و هم بر اساس تغییرات نام‌ها می‌توان تغییر و تحول جامعه را بررسی کرد. گونه‌شناسی جای‌نام‌ها به عنوان بررسی ریشه‌شناختی نام‌های جغرافیایی نقش مهمی در شناخت نام‌ها و در نتیجه بررسی واقعیات تاریخی و فرهنگی دارد. ایران‌زمین از آنجا که در همه زمینه‌ها تنوع و گستردگی موضوعی دارد، از جای‌نام‌های جغرافیایی با گونه‌ها و زیرگونه‌های متعددی نیز برخوردار است. شناخت گونه‌های جای‌نام‌ها در انجام تحقیقات تاریخی بویژه از منظر تاریخ اجتماعی و فرهنگی اهمیت بسیار دارد و این مقاله می‌کوشد تا با تعیین ساختار و گونه‌شناسی تاریخی ـ جغرافیایی به دسته‌بندی انواع جای‌نام‌ها بر اساس علت‌یابی در نام‌گذاری‌ها بپردازد.

کلیدواژه‌ها