تحلیل در تاریخ بلعمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیاردانشگاه آزاداسلامی واحدنجف آباد،گروه تاریخ، ایران، نجف آباد

2 دانشجوی دکتری‌دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، گروه تاریخ، ایران، نجف آباد

چکیده

درباره­ی تحلیل در تاریخ نگاری سنتی ایران نگرش رایج و غالبی وجود دارد. بر مبنای این نگرش تاریخ نگاری سنتی ایران غیرتحلیلی خوانده می شود. باور رایج این است که مورخان سنتی ایران وقایع نگارانی هستند که به تحلیل و تعلیل وقایع توجهی نداشته اند.این مقاله ضمن نقد این نگرش به بررسی چگونگی تحلیل وقایع تاریخی در تاریخ بلعمی می پردازد. هدف آن است که از طریق انتخاب تاریخ بلعمی به عنوان یکی از شاخص ترین متون تاریخ نگاری سنتی ایران و بررسی تحلیل های بلعمی از اعتلا و انحطاط حکومت­ها، نشان داده شود که بر خلاف نظر رایج، مورخان سنتی ایران نیز به تعلیل و تحلیل وقایع عنایت داشته اند.

کلیدواژه‌ها


ابن فندق، ابوالحسن علی بن زید بیهقی (بی تا) تاریخ بیهق. به تصحیح احمد بهمنیار. تهرانک کتابفروشی فروغی.
احمدی، بابک (1386) رساله ی تاریخ. تهران: مرکز.
اشپولر، برتولد (1380) تکوین تاریخ نگاری ایران. ترجمه‌ی یعقوب آژند. در تاریخنگاری در ایران. تهران: گستره.
اکبری، مجید (1386) درباره‌ی تبیین تاریخی. نیمسال نامه ی تخصصی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. سال سوم. شماره ی پنجم.
بلعمی، ابوعلی محمدبن عبیدالله (1368) تاریخنامه‌ی طبری. به تصحیح محمد روشن. تهران: نشر نو.
                                       (1374) تاریخنامه ی طبری. به تصحیح محمد روشن. تهران: سروش.
بلعمی (1386) تاریخ بلعمی. به تصحیح ملک الشعرای بهار و محمد پروین گنابادی. تهران: هرمس.   
بهار، محمد تقی(ملک الشعرا) (1373) سبک شناسی. تهران: امیرکبیر. 
بهرامیان، علی، بلعمی (1383) دائره المعارف بزرگ اسلامی. جلد دوازدهم. تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1383) به تصحیح علی اکبر فیاض. به اهتمام محمد جعفر یاحقی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
پروین گنابادی، بهرام (1385) تاریخ بلعمی. دائره المعارف بزرگ اسلامی. جلد چهاردهم. تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
التون،ج، ر (1386) شیوه تاریخ نگاری. ترجمه ی منصوره اتحادیه(نظام مافی). تهران: نشر تاریخ ایران.
حضرتی، حسن (1380) تاملاتی در علم تاریخ و تاریخ نگاری اسلامی. تهران: نقش جهان.
حمیدی، جعفر (1372) تاریخ نگاران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
زریاب خوئی، عباس (1381) تاریخ، نظریه تاریخ، تاریخ نگاری. به کوشش غلامحسین میرزا صالح. تهران: فرزان روز.
سوسور، فردیناند دو (1378) درسهای زبانشناسی همگانی. ترجمه ی نازیلا خلخالی. تهران: فرزان روز.
شهابی، علی اکبر (1351) خاندان بلعمیان. یغما، شماره ی 290.
صفا، ذبیح الله (1371) تاریخ ادبیات در ایران. تهران: فردوس.
طبری، ابوجعفر محمد جریر (1358) تاریخ الامم و الملوک. قاهره: الاستقامه.
قائم مقامی، جهانگیر (1358) روش تحقیق در تاریخ نگاری. تهران: دانشگاه ملی ایران.
کار،ای. اچ (1351) تاریخ چیست. ترجمه ی حسن کامشاد. تهران: خوارزمی.
کروچه، بندتو (1381) تاریخ و وقایع نگاری. ترجمه ی عزت الله فولادوند. مجله ی بخارا. شماره ی 28.
ملائی توانی، علیرضا (1390) درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ. تهران: نی. 
میثمی، جولی اسکات (1391) تاریخ نگاری فارسی. ترجمه ی محمد دهقانی. تهران: ماهی.
میرزا آقاخان کرمانی (1389) آیینه ی اسکندری. به اهتمام علی اصغر حقدار. چاپ اول. تهران: چشمه.
والدمن، مریلین (1375) زمانه، زندگی و کارنامه ی بیهقی. ترجمه ی منصوره اتحادیه(نظام مافی). تهران: نشر تاریخ ایران.
واینگارتنر، رودولف (1375) تبیین تاریخی، در فلسفه ی تاریخ. به سرپرستی پل ادواردز. ترجمه ی بهزاد سالکی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
هروی، جواد (1386) روش تحقیق و پژوهش علمی در تاریخ. تهران: امیرکبیر.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش (1356) عقل در تاریخ. ترجمه ی حمید عنایت. تهران: موسسه ی انتشارات علمی دانشگاه صنعتی آریامهر. 
هنله، پل، زبان (1378) اندیشه و فرهنگ. ترجمه ی یدالله موقن. زبان ، اندیشه و فرهنگ. تهران: هرمس.