شیوه های نبرد در دوره نادر شاه افشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه لرستان

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان(نویسنده مسئول )

3 دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

بهره‌گیری از شیوه‌های مختلف نبرد همواره یکی از راه‌های پیروزی بر رقیبان بوده و تأسیس سلسله‌های مختلف در طول تاریخ وابسته به توان نظامی و استفاده از تدابیر و ترفندهای نظامی مختلف بوده است. نادر شاه یکی از شخصیت‌های بی‌نظیر تاریخ جنگ در ایران بوده که با بهره‌گیری از شیوه‌های مختلف جنگی، توانست در بیشتر نبردهای داخلی و خارجی، پیروزی را از آن خود کرده و دست بیگانگان را از خاک ایران کوتاه کند. پژوهش حاضر با استفاده روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع دست اول و پژوهش‌های جدید به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش است که نادر از زمان ظهور تا پایان دوره‌ی پادشاهی خود برای تسخیر مناطق مختلف و غلبه بر مخالفان داخلی و دشمنان خارجی از چه شیوه‌های جنگی‌ای برای پیروزی در نبردها استفاده کرده است؟ یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که نادر برای سرکوبی و غلبه بر رقبای داخلی و دشمنان خارجی از شیوه‌هایی مانند فرستادن ایلچی به منظور رعب و وحشت و تسلیم دشمن، استفاده از سیستم جاسوسی، غافلگیر کردن دشمن، قلعه‌گیری با روش‌های مختلفی از جمله نقب زدن، تفرقه‌افکنی در میان نیروهای دشمن، شایعه‌پراکنی در مورد قتل فرماندهان، تهییج سپاه پیش از حمله و به هنگام جنگ، توجه به مستمری سپاه و استفاده مناسب از غنایم و جلب نظر امرا و بزرگان استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
آصف (رستم‌الحکما)، محمدهاشم. (1382)، رستم‌التواریخ، تصحیح میترا مهرآبادی، تهران: دنیای کتاب.
آکسورثی، مایکل. (1395)، ایران در عصر نادر، ترجمه صادق زیباکلام، تهران: روزنه.
اوتر، ژان. (1363)، عصر نادرشاه، ترجمه دکتر علی اقبالی، تهران: جاویدان.
استرآبادی، میرزا محمد مهدی‌خان. (1390)، تاریخ جهانگشای نادری، تصحیح میترا مهرآبادی، تهران: دنیای کتاب.
استرآبادی، میرزا مهدی‌خان. (1366)، دره‌ی نادره: تاریخ عصر نادرشاه، به اهتمام جعفر شهیدی، تهران: علمی و فرهنگی.
بازن، پادری. (1365)، نامه‌های طبیب نادرشاه، ترجمه‌ی علی اصغر حریری، به کوشش بدرالدین یغمایی، تهران: انتشارات شرق.
حدیث نادرشاهی. (1376)، تصحیح، تحشیه و تعلیقات رضا شعبانی، تهران: بعثت.
دوکلوستر، آ. (1346)، تاریخ نادرشاه، ترجمه محمدباقر امیرخانی، تبریز: سروش.
رضازاده شفق، صادق. (1389)، نادرشاه، تهران: شهرزاد.
سالک، داود (1395)، زندگی پرماجرای نادرشاه افشار (نادر ناجی ایران)، تهران: معیار علم.
سایکس، سرپرسی. (بی‌تا)، تاریخ ایران، ترجمه سید محمدتقی فخر داعی گیلانی، جلد 2، تهران: بی‌نا.
شعبانی، رضا (1389)، تاریخ ایران در عصر افشاریه، تهران: سخن.
طهرانی، محمدشفیع. (1349)، تاریخ نادرشاهی، نادرنامه، به‌اهتمام رضا شعبانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
فریزر، جیمز بیلی. (1398)، گزیده سفرنامه جیمز فریزر (ملاقات با نادرشاه)، به‌کوشش فرشاد ابریشمی، تهران: آواژه‌ی ابریشمی.
فسائی، حسن حسینی. (1367)، فارسنامه‌ی ناصری، تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسائی، ج 1، تهران: امیرکبیر.
فلور، ویلم. (1368)، حکومت نادرشاه (به روایت منابع هلندی)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
قدوسی، محمدحسین. (1387)، نادر نامه، تهران: دنیای کتاب.
قوزانلو، جمیل. (1309)، تاریخ نظامی جنگ ایران و هند از جنگ‌های نادرشاه، تهران: بی‌نا.
کرتی، کاتولیکوس آبراهام. (1396)، تاریخ من و نادر، شاه ایران (وقایه‌نامه آبراهام کرتی)، ترجمه از متن اصلی قرن هجده و حواشی و تعلیقات جورج بورنوتیان، ترجمه فارسی فاطمه اروجی، تهران: طهوری.
کشمیری، عبدالکریم. (1322)، در رکاب نادرشاه، ترجمه محمود هدایت، تهران: سپهر.
کشمیری، عبدالکریم. (1960)، بیان الواقع: احوال و سرگذشت نادرشاه، تصحیح و تحقیق دکتر کی بی نسیم، پاکستان: اداره‌ی تحقیقات پاکستان دانشگاه پنجاب لاهور.
کندوله‌ای، الماس خان. (1396)، جنگنامه نادر به زبان هورامی (دوره‌ی نادری)، مصحح و مترجم مظهر ادوای، تهران: ققنوس.
گلستانه، ابوالحسن. (1344)، مجمل‌التواریخ: شرح وقایع و رویدادهای سی و پنج ساله‌ی بعد از نادرشاه و ذیل زین‌العابدین کوهمره‌ای ملقب به امیر در تاریخ زندیه، حواشی و اعلام و فهرست به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
لارودی، نورالله. (1388)، نادر پسر شمشیر، تهران: پارسه.
لکهارت، لارنس. (1331)، نادرشاه، ترجمه و اقتباس مشفق همدانی، تهران: شرق.
مرعشی صفوی، محمدخلیل بن داود. (1362)، مجمع‌التواریخ: در انقراض صفویه و وقایع بعد تا سال 1207 ه.ق، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابخانه‌ی سنایی و طهوری.
مروی، محمدکاظم. (1369)، عالم آرای نادری، تصحیح و مقدمه و توضیحات و حواشی و فهرست‌ها محمدامین ریاحی، جلد 1-3، تهران: علمی.
ملکم، سرجان. (1379)، تاریخ کامل ایران، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت، جلد 3، تهران: افسون.
مینورسکی، ولادیمیر. (1313)، تاریخچه‌ی نادرشاه، ترجمه رشید یاسمی، تهران: مجلس.
نامی اصفهانی، محمدصادق. (1363)، تاریخ گیتی‌گشا، با مقدمه سعید نفیسی، تهران: اقبال.
هنوی، جونس. (1393)، زندگی نادرشاه، ترجمه‌ی اسماعیل دولتشاهی، تهران: علمی و فرهنگی.