بازتاب اندیشه شهریاری و مذهب در سکه‌های دوره قاجاریه

امرایی, سیاوش; ثواقب, جهانبخش; خزایی, سهم الدین; شهیدانی, شهاب

doi:10.22111/jhr.2021.38006.3108

بازتاب اندیشه شهریاری و مذهب در سکه‌های دوره قاجاریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام / گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان ، خرم آباد، ایران

² استاد دانشگاه لرستان

³ استادیار تاریخ/ گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

10.22111/jhr.2021.38006.3108

چکیده

سکه به‌عنوان بخشی از هویت جامعه، بازتابی از اندیشه و گرایش سیاسی و مذهبی شهریاران ایرانی است. نوشتار روی سکه‌ها بیشتر در دو مقوله شعائر مذهبی و القاب و عناوین مرتبط با پادشاهی و سلطنت در کانون توجه پادشاهان قرارگرفته است. این کارکرد در طول دوره قاجاریه به شکل چشمگیری دچار تغییر و دگرگونی شد. گاه شعائر مذهبی روی سکه‌ها فزونی پیدا کرد و گاه عباراتی در معرفی شکوه پادشاهی افزایش یافت. این پژوهش به روش تطبیقی و پژوهش کتابخانه‌ای به مقایسه و تحلیل نوشتار روی سکه‌های قاجاریه، به هدف تبیین بازتاب اندیشه پادشاهی و مذهب از طریق این مسکوکات، پرداخته و درصدد پاسخ به این پرسش است که سیاست شاهان قاجار در توازن نوشتار مذهبی و سیاسی روی سکه‌ها چگونه بوده است؟ یافته پژوهش نشان می‌دهد که تغییرات نوشتاری روی سکه‌های دوره قاجاریه تحت تأثیر تمایلات شخصی شاهان قاجار، نبود وحدت میان علما، هویت‌سازی آن‌ها با الهام از شاهان ایران باستان و فن‌آوری جدید و ارتباطات با غرب بوده است.نتایج نموداری مشخص نموده که شعائر مذهبی از ابتدا تا پایان دوره قاجاریه روندی کاهشی و عناوین مرتبط با سلطنت از شکل‌گیری حکومت آن‌ها تا دوره ناصرالدین شاه سیر صعودی و پس از او روند کاهشی داشته است.

موضوعات