تحلیل شخصیت، رفتار و اقدامات مسعودمیرزا ظل‌السلطان براساس نظریه عقدة حقارت آدلر

مسعودمیرزا ظل‌السلطان سال‌ها بر ایالات و شهرهای مرکزی و جنوبی ایران حکومت کرد و بیش از ۳۴ سال نیز حاکم مستقل شهر اصفهان بود. او با وجودی‌که بزرگترین پسر ناصرالدین‌شاه قاجار بود اما بدان علت که مادرش شاهزاده نبود و تبار والایی نداشت، از ولایت‌عهدی و سلطنت آیندة قاجار محروم گردید. او شخصیت و رفتار متفاوتی داشت و خودشیفتگی و بدگمانی مفرط، افراط در کسب قدرت و ثروت، قساوت‌قلب و بی‌رحمی مفرط نسبت به انسان‌ها و حیوانات، زیاده‌روی در کینه و حسادت نسبت به برادران، افراط در محو برتری دیگران، تخریب بناها و باغ‌های تاریخی عصر صفوی، و شبیه‌سازی مدل سلطنت در شهر اصفهان از جمله اعمال و رفتار این شاهزاده بوده است. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با کاربست نظریه عقدة حقارت آلفرد آدلر، علل و عوامل تشکیل دهندة چنین شخصیت رفتاری با استفاده از منابع اصلی تاریخ دورة قاجار و با طرح این سوالات بررسی و تحلیل می‌شود: آیا چنین رفتارها و اقداماتی از جانب ظل‌السلطان به علت عقدة حقارت وی ناشی از نرسیدن به ولایت‌عهدی و تخت سلطنت، انجام شده است؟ آیا وی به‌خاطر برخورداری از عقدة برتری‌جویی بر دیگران به چنین اعمال و رفتاری دست یازیده است؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که محروم شدن ظل‌السلطان از ولایت‌عهدی و تخت سلطنت به علت اینکه مادرش نسب والای قاجاری نداشت، باعث گردید تا وی دچار عقدة حقارت و به دنبال آن عقدة برتری‌جویی گردیده و به‌خاطر داشتن همین کمبود، به چنین اعمال و رفتار افراطی مبادرت ورزیده است.